เคยไหมที่บางครั้งรู้สึกหน่วงๆ ติดขัดกับความรู้สึก สิ่งที่เคยชอบทำ ทำแล้วรู้สึกดีมีความสุข อยู่ๆ ก็เหมือนว่ามันไม่ทำให้รู้สึกอะไรอีกต่อไป กิจกรรมที่เคยทำได้ง่ายๆ สบายๆ กลับต้องใช้ความพยายามและพลังงานมากขึ้นกว่าจะลากตัวเองขึ้นมาอย่างยากเย็นเพื่อทำให้สำเร็จ และบางครั้งความสามารถที่จะรู้สึกจอยกับสิ่งต่างๆ รอบตัวที่เคยทำให้เป็นสุขหรือทำให้อยากมีชีวิตอยู่เพื่อสิ่งนั้นหายไปไหนก็ไม่รู้

อยู่ๆ ที่เคยมีความสุข ก็ไม่รู้สึกอะไรแล้ว… 
รู้จัก Anhedonia ภาวะสิ้นยินดีที่ทำให้รู้สึกว่างเปล่า เฉยชา ไม่สามารถสัมผัสความสุขได้ ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของอาการป่วยทางใจ 

เคยไหมที่บางครั้งรู้สึกหน่วงๆ ติดขัดกับความรู้สึก สิ่งที่เคยชอบทำ ทำแล้วรู้สึกดีมีความสุข อยู่ๆ ก็เหมือนว่ามันไม่ทำให้รู้สึกอะไรอีกต่อไป กิจกรรมที่เคยทำได้ง่ายๆ สบายๆ กลับต้องใช้ความพยายามและพลังงานมากขึ้นกว่าจะลากตัวเองขึ้นมาอย่างยากเย็นเพื่อทำให้สำเร็จ และบางครั้งความสามารถที่จะรู้สึกจอยกับสิ่งต่างๆ รอบตัวที่เคยทำให้เป็นสุขหรือทำให้อยากมีชีวิตอยู่เพื่อสิ่งนั้นหายไปไหนก็ไม่รู้หากลองสำรวจตัวเองแล้วพบว่ากำลังเจอกับประสบการณ์ที่ว่ามาเหล่านี้ อาจเป็นไปได้ว่ามาจากภาวะ Anhedonia หรือ ‘ภาวะสิ้นยินดี’ ที่ทำให้เกิดความรู้สึกว่างเปล่า เฉยชา เบื่อหน่าย ไม่ยินดียินร้ายกับอะไรเลย และไม่สามารถสัมผัสความสุข แม้สิ่งนั้นจะเป็นเรื่องที่เคยทำให้รู้สึกมีความสุขมากแค่ไหนก็ตาม ซึ่งเป็นภาวะที่สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกช่วงเวลาของชีวิต โดยอาจไม่ได้จำเป็นต้องมีเหตุการณ์ หรือสิ่งหนึ่งสิ่งใดผิดปกติ&nbsp;ภาวะ Anhedonia มีอยู่ 2 ประเภทด้วยกัน คือ Social Anhedonia ที่ทำให้รู้สึกไม่จอยเวลาอยู่ร่วมกับคนอื่นหรือเข้าสังคม และ Physical Anhedonia คือการไม่รู้สึกดีเมื่อมีสิ่งเร้า อย่างการสัมผัสทางกาย การได้กลิ่น ได้ยินเสียง เช่น เพลงที่เคยชอบฟัง หนังที่ชอบดู อาหารที่ชอบกิน หรือแม้แต่การสัมผัสทางกายที่เคยมีความสุขอย่างเซ็กซ์ เป็นต้น&nbsp;ความเห็นของ ดร. Judith F. Joseph ผู้ช่วยศาสตราจารย์คลินิก ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตวิทยาเด็กและวัยรุ่น คณะเเพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัย NYU Grossman มองว่าภาวะ Anhedonia แม้ไม่ถูกวินิจฉัยว่าตัวมันเองเป็น ‘โรค’ แต่ก็เป็นภาวะหนึ่งที่อาจเกิดได้จากอาการป่วยทางใจ เช่น โรคซึมเศร้า ไบโพลาร์ โรคจิตเภท โรคพาร์กินสัน โรคติดสารเสพติด การได้รับบาดเจ็บทางสมอง หรือความผิดปกติที่เกิดหลังความเครียดที่สะเทือนใจ (PTSD)&nbsp;ในปัจจุบันยังคงมีการศึกษากันอย่างต่อเนื่องว่าจริงๆ แล้วภาวะ Anhedonia เกิดจากสาเหตุอะไรได้บ้าง มีงานวิจัยที่บอกว่ามันอาจเกิดจากการความผิดปกติในการทำงานของระบบ Ventral striatum หรือสมองส่วนที่มีหน้าที่ให้รางวัลต่อสิ่งเร้าที่เผชิญอยู่ ยิ่งสมองส่วนนี้ถูกกระตุ้นด้วยผลตอบแทนหรือสิ่งเร้าอะไรก็ตามที่ยั่วยวนใจหรือทำให้รู้สึกมีความสุขมากเท่าไร ยิ่งทำให้เกิดภาวะเสพติดมากขึ้นเท่านั้น รวมไปถึงอาจเป็นความผิดปกติของฮอร์โมนความสุขที่เรียกว่าโดปามีน (Dopamine) ก็ได้เช่นกัน&nbsp;ในทางการเแพทย์ยังระบุว่า Anhedonia ไม่เพียงเป็นภาวะที่ทำให้สัมผัสความสุขไม่ได้ แต่ยังทำให้ขาดแรงจูงใจที่จะ ‘พยายามมีความสุข’ ด้วย ไม่ใช่แค่กับกิจกรรมต่างๆ เท่านั้น ยังรวมถึงกิจวัตรประจำวันอย่างปกติเช่นแค่ตื่นนอนแล้วลุกจากเตียง หรือแม้แต่การอาบน้ำ สระผม กินข้าว ฯลฯ ก็ยังกลายเป็นเรื่องหนักหนาเกินไปเมื่อเกิดภาวะ Anhedonia&nbsp;“รู้สึกนอยด์” “เหมือนไม่เป็นตัวของตัวเอง” คือสิ่งที่ ดร. Judith F. Joseph บอกว่าคนที่กำลังเผชิญภาวะ Anhedonia มักจะใช้อธิบายความรู้สึกของตัวเอง ขณะที่อีกหลายคนมักรู้สึกว่าเฉยชากับทุกสิ่ง หรือหนักกว่านั้นคือรู้สึก ‘ว่างเปล่า’&nbsp;ภาวะ Anhedonia แสดงออกมาในรูปแบบแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล บางคนอาจพบว่ามีความสุข ‘น้อยลง’ ในเรื่องที่เคยทำให้เป็นสุข ขณะที่บางคนอาจสัมผัสรับรู้ถึงความสุข ‘ไม่ได้เลย’ ซึ่งจริงๆ แล้วภาวะทั้งหมดนี้นอกจากมีสาเหตุมาจากอาการป่วยทางใจดังที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว ยังสามารถเกิดขึ้นได้จากปัจจัยอื่นๆ ได้อีกหลายอย่างที่เกิดขึ้นในช่วงเวลานั้นๆ เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล การพบเจอเหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจ ฯลฯ แต่อย่างไรก็ตาม หากความรู้สึกไม่สามารถมีความสุขเหล่านี้อยู่กับเรานานหลายวัน หรือนานเป็นสัปดาห์ จนเริ่มกระทบการใช้ชีวิต เช่น การกิน การนอนที่เริ่มผิดปกติ กระทบการทำงาน การใช้ชีวิต หรือกระทบความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ก็อาจเป็นสัญญาณของอะไรบางอย่างที่ไม่น่าไว้วางใจแล้ว และควรอย่างยิ่งที่จะปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ เพื่อที่จะไม่นำไปสู่ความเสี่ยงในทางสุขภาพจิตที่เลวร้ายกว่านั้น เช่น การทำร้ายตัวเอง หรือการฆ่าตัวตาย&nbsp;ทุกวันนี้แม้ว่าจะยังไม่มียาที่ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยาที่สามารถรักษาภาวะ Anhedonia นี้ได้โดยตรง แต่ในทางจิตวิทยา สามารถใช้วิธี Behavioural Activation (BA) หรือเทคนิคการกระตุ้นเชิงพฤติกรรม เพื่อช่วยให้คนที่กำลังเผชิญภาวะเหล่านี้ยังคงทำกิจกรรมอะไรที่เคยทำได้ต่อไป แม้ว่าจะไม่มีอารมณ์อยากทำเช่นเดียวกับวิธีเยียวยาที่สามารถทำได้ด้วยตัวเอง อย่างการค้นหากิจกรรมอะไรที่มีความหมายหรือมีความสำคัญกับตัวเรา กำหนดเป้าหมายในแต่ละวันให้ตัวเอง แม้จะเป็นเรื่องเล็กๆ น้อยๆ หรือลองมองหา Support System จากผู้คนรอบข้างที่รักและไว้ใจ ทั้งหมดนี้จะช่วยให้สมองจำจดว่าอะไรทำให้เรารู้สึกดี และเรามีความสุขอย่างไรเมื่อได้ทำ หรืออยู่กับสิ่งนั้น ก็อาจช่วยสร้างแรงจูงใจให้อยากกลับไปสัมผัสความรู้สึกเป็นสุขจากสิ่งเหล่านั้นอีกครั้งหนึ่ง&nbsp;อ้างอิงhttps://www.nytimes.com/2025/10/16/well/mind/psych101-anhedonia.htmlhttps://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/25155-anhedoniahttps://neurobalanceasia.com/blog/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%97%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%AD%E0%B8%9A-%E0%B8%97%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%B5-marshmallow-%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AD/

‘October Theory’ หรือทฤษฎีตุลาคม ที่ผู้คนเชื่อว่าเป็นเดือนแห่ง ‘การเปลี่ยนแปลง’ ซึ่งไม่ว่าจะเปลี่ยนไปทิศทางที่ดีหรือไม่ อย่างน้อยๆ เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลง เราจะได้บทเรียนต่างๆ ในทางที่ ‘เลือก’ กลับมาเสมอ

นับถอยหลัง 90 วันก่อนปีใหม่ไปกับ ‘October Theory’ เมื่อคนเชื่อว่านี่คือเดือนแห่งการเปลี่ยนแปลงที่ได้ ‘ทบทวน’ แล้วลงมือทำอะไรสักอย่างเพื่อ ‘ตัวเอง’ ก่อนแลนดิ้งจบปี

ในวันที่ทุกคนต่างรีบเร่ง มีภาระหน้าที่ต้องทำวันละล้านอย่าง ลำพังแค่จะเติมเต็มความสุขของตัวเองก็ยากพออยู่แล้ว เรายังจำเป็นแค่ไหนที่ต้องสละพลังงานเกือบหมดหลอดนั้นไปกับการทำอะไรสักอย่าง ที่อาจจะไม่อยากทำเท่าไร เพียงเพราะต้อง ‘เอาสังคม’ และความไม่สบายตัวจากการต้องการสละเวลากับพลังงานอันมีค่าของเราเพื่อคนอื่นนี้น่ะ เป็นราคาที่เราต่างต้องจ่ายไปเพื่อแลกกับการมีความสัมพันธ์กับสังคมจริงหรือ? 


‘ราคาของการเข้าสังคมคือความไม่สบายตัว’? ชวนทบทวนการสร้าง Boundary จริงไหมที่การเลือกตัวเองก่อน และสร้างขอบเขตมากเกินไปในความสัมพันธ์ของคนยุคใหม่ กำลังทำลาย Social Connection และทำให้มนุษย์รู้สึกแปลกแยกมากขึ้น

รางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ ประจำปี 2025 ได้ตกเป็นของนักภูมิคุ้มกันวิทยาทั้งสาม ผู้ค้นพบกลไกของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายที่มีชื่อว่า ‘ความทนทานต่อภูมิคุ้มกันส่วนปลาย’ (peripheral immune tolerance) ซึ่งวงการแพทย์สามารถนำไปพัฒนาวิธีการรักษาโรคภูมิแพ้ตัวเองและโรคมะเร็งได้ในอนาคต

รางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ ปี 2025! 3 นักวิทย์ค้นพบความลับของ ‘ระบบภูมิคุ้มกัน’ และเซลล์เม็ดเลือดขาว Tregs ซึ่งคือความหวังใหม่ในการรักษาโรคมะเร็งและโรคภูมิแพ้ตัวเอง

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Mind

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

MIRROR TEAM

RELATED

HOT TOPICS