ทฤษฎี 5 Stages of Grief ของ Kübler-Ross

วางใจให้ถูกตำแหน่ง เมื่อต้องรับฟัง เพื่อนอกหัก ที่ยังไม่มูฟออน  และยังอยู่ใน toxic relationship

สกิลหนึ่งที่มีประโยชน์ ทรงพลัง แต่ทำให้ดีได้ยาก และต้องผ่านการฝึกฝน คือการฟัง โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่ชีวิตค่อนข้างท้าทาย การฟังตัวเองให้ได้ยินสิ่งที่รู้สึกหรือต้องการจริงๆ ข้างในยังเป็นเรื่องยาก เพราะเรากำลังประสบห้วงอารมณ์หลากหลาย ต้องใช้เวลาเพื่อ ‘ย่อย’ ทำความเข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้นกับเรา ตัวอย่างช่วงเวลาแบบนั้นที่ผู้เขียนอยากเล่าถึงในบทความนี้คือช่วงที่กำลังอกหัก สูญเสียความสัมพันธ์ที่มีความหมาย รวมถึงช่วงที่เรารู้ตัวแล้วว่าประสบปัญหาจากความสัมพันธ์เป็นพิษ (toxic relationship) แต่ยังออกมาจากความสัมพันธ์นั้นไม่ได้&nbsp;จุดร่วมของสถานการณ์ในมุมมองของผู้เขียนคือ เรากำลังตกอยู่ในช่วงเวลาที่เราไม่ปรารถนาในมิติความสัมพันธ์ เราอยากข้ามพ้นไปจากอารมณ์ทุกข์ โศกเศร้า โกรธ อึดอัด แต่กระบวนการก้าวผ่านหรือการ ‘มูฟออน’ กลับทำไม่ได้ดั่งใจสั่ง (หรือจริงๆ แล้วใจอาจสั่งว่ายังไม่พร้อมมูฟออนก็ได้) ทำให้บางครั้งเรารู้สึกเหมือนตกเป็นเหยื่อในสถานการณ์เพราะต้องเผชิญความรู้สึกเหล่านั้นซ้ำๆ สับสนกับก้าวต่อไปของตัวเอง อาจรู้สึกกลัวและกังวลกับอนาคตผสมโรงลงไปด้วย เช่นว่าหลังจากนี้ชีวิตจะเป็นอย่างไรต่อ จะมีใครรักเราอย่างนี้อีกหรือไม่&nbsp;ในเวลาแบบนั้น การมีผู้ฟังอีกคนที่ไม่ปั่นป่วนทางอารมณ์ไปกับเรา ไม่ตัดสินเรา ช่วยสะท้อนให้เราเข้าใจตัวเองมากขึ้น จึงมีประโยชน์อย่างมาก ผู้เขียนซึ่งเคยเป็นทั้งคนอกหักและเพื่อนผู้อยู่ข้างๆ เลยอยากเขียนบทความนี้เพื่อสำรวจและส่งต่อสิ่งที่อาจเป็นประโยชน์สำหรับเพื่อนที่กำลังทำหน้าที่นั้นเช่นกัน&nbsp;อย่างที่บอกว่าการฟังเป็นเรื่องละเอียดอ่อน ทัศนคติหรือมุมมองของผู้ฟังต่อเรื่องราวจึงสำคัญ เรื่องแรกที่ต้องทดไว้ในใจคือ เส้นทางการเยียวยาของแต่ละคนมีรายละเอียดต่างกันและอาศัยเวลาไม่เท่ากัน จากวิธีรับมือเหตุการณ์และประสบการณ์ด้านความสัมพันธ์ใกล้ชิดในชีวิตที่แตกต่างกันไป บางคนอาจมูฟออนจากความสัมพันธ์ที่กินระยะเวลาหลายปีได้อย่างรวดเร็ว กล้าเดินออกจากความสัมพันธ์ได้อย่างเด็ดขาด ในขณะที่บางคนอาจยังรู้สึกเศร้าอยู่นานหลังความสัมพันธ์ที่กินเวลาไม่กี่เดือนจบลงไป หรือไม่พร้อมจะปล่อยอีกคนจากไปจริงๆ ดังนั้นจึงไม่มีอะไรตัดสินเวลาได้แน่นอนว่า “เมื่อไหร่เพื่อนเราจะมูฟออนจริงๆ สักที?” ตัวอย่างงานวิจัยในปี 2005 โดย Sbarra และ Emery ก็ระบุว่านี่เป็นหนึ่งในประเด็นที่คนกำลังปรับตัวกับการเลิกรากังวลใจมากที่สุดว่าฉันต้องใช้เวลาอีกนานแค่ไหนจึงจะหายดี &nbsp;กรณีที่เกิดการเลิกราแล้ว ทางที่ดีไม่ควรขีดเส้น หรือพูดหว่านล้อมให้เพื่อนรีบตัดจบความรู้สึกให้ได้เพื่อกลับมามีความสุขโดยเร็ว การทำแบบนั้นนอกจากจะเป็นการเพิ่มก้อนน้ำหนักความคาดหวังให้เพื่อนแล้ว ยังอาจเป็นการตัดตอนกระบวนการเยียวยาที่ควรเป็นด้วย เพราะกว่าคนเราจะไปสู่การยอมรับและมูฟออนจากการสูญเสียได้อย่างแท้จริง มิติทางจิตใจก็มีสเตปของมันอยู่ โดยตัวอย่างทฤษฎีที่อธิบายเรื่องนี้ที่เป็นที่รู้จักในวงกว้างคือทฤษฎี 5 Stages of Grief ของ Kübler-Ross อธิบายโดยคร่าว ทฤษฎีนี้บอกว่าเมื่อคนเราเกิดการสูญเสีย เราจะค่อยๆ ผ่านเคลื่อนผ่านจากขั้นการปฏิเสธ (Denial) ที่เป็นช่วงที่เรายังตกใจ และไม่พร้อมรับความจริงที่เกิดขึ้น ขั้นความโกรธ (Anger) ที่เราจะอยากต่อว่าสิ่งที่ก่อให้เกิดสถานการณ์นี้ ขั้นการต่อรอง (Bargaining) ที่เรายังอยากมองหาหนทางความเป็นไปได้อื่นๆ ของสถานการณ์ ขั้นความโศกเศร้า (Depression) ที่เราจะจมกับความรู้สึกสูญเสีย สิ้นหวัง จากนั้นจึงค่อยเป็นขั้นของการยอมรับ (Acceptance) ที่เรายอมรับว่าเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นแล้ว เรามองมันตามความเป็นจริงและค่อยๆ ปรับตัวเติบโตไปกับสถานการณ์สเตปต่างๆ มีฟังก์ชันในแบบของมัน เช่น ขั้นการปฏิเสธเป็นขั้นที่ช่วยลดการปะทะกับความรู้สึกมวลใหญ่ที่เข้มข้น หรือขั้นความโกรธก็เป็นขั้นที่ช่วยให้เราได้เชื่อมต่อกับอารมณ์โดยยังไม่ต้องเผชิญกับความเศร้าโดยตรง ขั้นตอนทั้ง 5 นี้ไม่จำเป็นต้องเกิดเรียงกันและไม่จำเป็นต้องเกิดเหมือนกันในทุกคน (ปัจจุบันก็มีทฤษฎีเพิ่มเติมที่พยายามอธิบายสเตปของการสูญเสียในรายละเอียดที่ต่างกันแล้ว) แต่สิ่งนี้ช่วยให้เราเข้าใจสถานการณ์ที่ยากจะมูฟออนได้มากขึ้นว่าเป็นเรื่องที่ต้องให้เวลาเจ้าตัวได้ตกตะกอน การเร่งหาทางลัดอาจกลายเป็นทางอ้อมที่ทำให้ภายในยังมีแผลช้ำในที่ต้องการการดูแล&nbsp;ส่วนในกรณีที่ยังเลิกราไม่สนิท หรือติดอยู่ในความสัมพันธ์ที่ต้องเผชิญปัญหาเดิมซ้ำๆ นอกจากปัจจัยความพร้อมทางใจ บางครั้งปัญหาที่เรามองเห็นเป็นเพียงภาพสะท้อนถึงปัญหาในรูปแบบความสัมพันธ์ที่แท้จริง ตัวอย่างเช่น การที่เจ้าตัวไม่กล้าเลิกราแม้จะรู้แก่ใจว่าไม่ใช่ความสัมพันธ์ที่ดีต่อสุขภาพจิต อาจมาจากความรู้สึกที่ยังต้องการจะเป็นที่รักและรู้สึกมีค่าต่อใครสักคนแม้ต้องแลกมาด้วยความเจ็บปวด โดยสาเหตุต้นตออาจมาจากรูปแบบความผูกพัน (Attachment style) ที่สั่งสมมาจากพื้นฐานครอบครัวและการเลี้ยงดูในวัยเด็ก ดังนั้นการพุ่งเป้าไปที่การเลิกราตัดจบก็อาจไม่ใช่ทางแก้ไขแท้จริง หากเจ้าตัวยังไม่ตระหนักถึงประเด็นดังกล่าว&nbsp;ในประเด็นลักษณะนี้ เราไม่จำเป็นต้องสวมบทบาทคนคลี่คลายปัญหาทั้งหมดให้เพื่อน แต่อาจช่วยบอกสะท้อนสิ่งที่สังเกตได้อย่างระมัดระวังเพื่อเป็นข้อมูลจากมุมคนอยู่ข้างๆ ถ้าไม่มั่นใจหรือไม่พร้อมรับฟัง การแนะนำให้เพื่อนได้พูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตก็ยังเป็นทางเลือกที่ดี โดยเฉพาะในเคสที่เราเห็นเพื่อนได้รับผลกระทบรุนแรงทางกายและใจ&nbsp;ประโยคที่ผู้เขียนได้ยินซ้ำๆ จากหลายคนที่มาพูดคุยระบายปัญหา คือคำขอโทษหรือคำแสดงความเกรงใจที่ยังมูฟออนไม่สำเร็จ ในความเป็นจริงเมื่อเกิดบทสนทนาลักษณะนี้ขึ้น แม้หัวเรื่องจะยังเป็นเรื่องเดิม แต่รายละเอียดทางจิตใจแต่ละครั้งนั้นล้วนแตกต่างกัน ครั้งหนึ่งผู้เล่าอาจร้องไห้อย่างสิ้นหวังและกลัวอนาคต ในอีกครั้งหนึ่ง ความรู้สึกที่เคยเล่าครั้งก่อนอาจยังอยู่ แต่ 20% มีส่วนใหม่ที่มาทดแทนคือความเข้าใจต่อเรื่องราวมากขึ้น ดังนั้นน่าจะดีถ้าเราไม่เหมารวมการพูดถึงประเด็นสำคัญในชีวิตคนคนหนึ่งว่าเป็นการพูดเรื่องเดิมซ้ำซาก เพราะแต่ละก้าวทางจิตใจนั้นเล็กละเอียด มีความหมาย และต้องการการใส่ใจในฐานะเพื่อนผู้บาดเจ็บทางใจ สิ่งที่เราทำได้คือเฝ้าสังเกตและอยู่ข้างๆ ไปตามสเตปในใจที่เกิดขึ้น โดยระวังการตัดสิน (เช่น มองว่าคนตรงหน้าอ่อนแอ หรือไม่ประสีประสาจึงเกิดเรื่องราวนี้ขึ้น) หลีกเลี่ยงการเปรียบเทียบ (ไม่ว่าจะเปรียบเทียบกับตัวเอง เพื่อนคนอื่นๆ หรือแม้แต่เรื่องราวของเจ้าตัวในครั้งก่อนๆ) ยอมรับว่าแต่ละคนมีจังหวะการก้าวไปข้างหน้าต่างกัน และอาจเลือกใช้เส้นทางต่างกันในการฮีลตัวเอง (บ้างอาจเปิดใจกับความสัมพันธ์ใหม่ บ้างไปออกกำลังกาย บ้างเลือกใช้ชีวิตไปตามปกติ)&nbsp;การช่วยทำแผลที่ดีมาก คือ การลองฟัง และช่วยสะท้อนให้เจ้าตัวได้เห็นตัวเองชัดขึ้น เช่น การบอกว่ารับรู้ความเสียใจและความโกรธที่ยังมีอยู่ การบอกว่ามองเห็นพัฒนาการเล็กๆ อะไรบ้างในวันนี้ การสะกิดให้เพื่อนเห็นการตำหนิตัวเองผ่านเรื่องที่เล่าออกมา ถัดมาคือลองให้กำลังใจเล็กๆ น้อยๆ ในสิ่งที่เพื่อนกำลังพยายามในแต่ละวัน เช่นแม้จะเกิดเรื่องราวมาสดๆ ร้อนๆ ก็ยังแบกร่างและใจมาประชุมงานและทำได้ดีกว่าที่เจ้าตัวมองเห็นตัวเอง สุดท้ายคือบอกปลอบในวันที่แต่ละอย่างไม่เป็นอย่างใจ เช่นว่ายังมีฉันอีกคนอยู่ข้างๆ แม้จะเป็นวันที่เธอร้องไห้จนทำงานไม่ได้ก็ตามจากประสบการณ์ตรง การมีคนอยู่ข้างๆ ในวันที่ความรักความสัมพันธ์ฉันคนรักไม่เป็นอย่างหวังช่วยให้มองเห็นคุณค่าความสัมพันธ์ในรูปแบบอื่นๆ มากขึ้น ไม่ยึดติดกับความสูญเสีย หรือความกลัวที่จะเกิดในเหตุการณ์นั้นๆ เท่าเดิม ทั้งยังได้เรียนรู้ว่าความสัมพันธ์ที่ตอบโจทย์และมีคุณค่ากับใจเราเป็นอย่างไร หากเพื่อนอย่างเราวางตำแหน่งใจให้ถูกต้อง เราจะรับฟังได้อย่างสบายใจขึ้น และอาจช่วยให้เจ้าตัวมูฟออนได้ดีกว่าการถามว่า “ทำไมยังไม่มูฟออน?” ก็ได้อ้างอิง<a href="https://grief.com/images/pdf/5%20Stages%20of%20Grief.pdf" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://grief.com/images/pdf/5%20Stages%20of%20Grief.pdf </a><a href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1350-4126.2005.00112.x" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1350-4126.2005.00112.x </a>

ไม่แปลกที่การเห็นภาพใครบางคนจะก้าวไปมีชีวิตหรูหรา สุขสบายได้แบบง่ายๆ ไม่ต้องลงทุนลงแรงอะไรมาก นอกจากใช้ ‘ตัวเอง’ เป็นสิ่งแลกเปลี่ยน จะกลายเป็นภาพที่ชวนให้ขัดใจอยู่ลึกๆ สำหรับใครหลายคน 

ทำไมคนถึงอยากสมน้ำหน้า “ผู้หญิงที่อยากได้คนรวย แต่ดันพลาด” ทั้งที่ทุกคนควรมีสิทธิเลือกทางในชีวิตตัวเอง

หากจะบอกว่าการทำแบบสำรวจเหล่านี้ไม่มีประโยชน์เสียทีเดียวก็พูดได้ยาก เพราะที่สุดแล้วมันก็สะท้อนแนวโน้มที่หลายๆ คนมีร่วมกันและพอจะทำให้เห็นสถิติบางอย่างและความเชื่อมโยงกับตัวเราเองได้

"งานอดิเรกของผู้ชายที่ผู้หญิงไม่ชอบ" ไวรัลจากญี่ปุ่นที่สะท้อนสิ่งที่ผู้หญิงต้องการ
ในความสัมพันธ์ (ซึ่งบางครั้งก็หนีไม่พ้นการเหมารวม)

นี่คือคอมเมนต์ (บางส่วน) จากบรรดาชาวโซเชียลฯ ที่วิพากษ์อย่างเผ็ดร้อนหลังจากการกลับมาของซีรีส์แนวหลังโลกล่มสลาย The Last of Us ในซีซั่นล่าสุดที่เริ่มต้นด้วยเรื่องราวของตัวละครหลัก กลับถูกมองว่า ภายใต้เรื่องราวความรักโรแมนติกหลังโลกล่มสลาย และการโอบรับความหลากหลายท่ามกลางความขัดแย้งเหล่านั้น อาจเป็นแค่ส่วนหนึ่งในการ ‘โรแมนติไซส์’ ความจริงอันโหดร้ายที่ถูกปัดไว้ใต้พรม

Pride in Genocide? เมื่อซีรีส์ The Last of Us ถูกวิจารณ์ว่าเป็น ‘Rainbow Washing’ การใช้ความโรแมนติกของความหลากหลาย มากลบทับความเกลียดชังปาเลสสไตน์ของผู้สร้าง

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Relationship

วางใจให้ถูกตำแหน่ง เมื่อต้องรับฟัง เพื่อนอกหัก ที่ยังไม่มูฟออน และยังอยู่ใน toxic relationship

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

KANTAPORN SUENSILPONG

RELATED

HOT TOPICS