เมื่อเร็วๆ นี้ ผลการวิจัยชิ้นหนึ่งเปิดเผยว่า พฤติกรรมการเสพติดดูคลิปสั้น หรือ SFVs (Short-form videos) บนแพลตฟอร์มต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น TikTok, Reels หรือคลิป Shorts บน Youtube ต่างๆ ที่ถูกออกแบบมาให้สั้น ดูง่าย และทำให้รู้สึกอยากไถหน้าฟีดต่อไปเรื่อยๆ แบบไม่มีจุดหมาย อาจเสี่ยงทำให้เรายิ่งเสพติดคอนเทนต์แบบหนึบหนับ และอาการเสพติดนี้เองที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิต ไปจนถึงพฤติกรรม และคุณภาพชีวิตโดยรวมในระยะยาวได้มากกว่าที่คิด 

ความน่ากลัวของความสุขเร่งด่วนจาก ‘คลิปสั้น‘ งานวิจัยเผย เสพติดการดูคลิปสั้นและคอนเทนต์แบบเร็วๆ ไวๆ ส่งผลร้ายต่อกระบวนการคิดและสุขภาพจิตในระยะยาว  

เมื่อเร็วๆ นี้ ผลการวิจัยชิ้นหนึ่งเปิดเผยว่า พฤติกรรมการเสพติดดูคลิปสั้น หรือ SFVs (Short-form videos) บนแพลตฟอร์มต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น TikTok, Reels หรือคลิป Shorts บน Youtube ต่างๆ ที่ถูกออกแบบมาให้สั้น ดูง่าย และทำให้รู้สึกอยากไถหน้าฟีดต่อไปเรื่อยๆ แบบไม่มีจุดหมาย อาจเสี่ยงทำให้เรายิ่งเสพติดคอนเทนต์แบบหนึบหนับ และอาการเสพติดนี้เองที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิต ไปจนถึงพฤติกรรม และคุณภาพชีวิตโดยรวมในระยะยาวได้มากกว่าที่คิด&nbsp;งานวิจัยชิ้นนี้มีชื่อว่า Feeds, feelings, and focus: A systematic review and meta-analysis examining the cognitive and mental health correlates of short-form video use เผยแพร่ในวารสาร National Library of Medicine ทำการศึกษาผลกระทบจากพฤติกรรมการดูคลิปสั้นซึ่งได้รวบรวมจากงานวิจัย 71 ชิ้น โดยมีกลุ่มตัวอย่างจำนวน 98,299 คน จุดประสงค์ก็เพื่อดูว่าพฤติกรรมการดูคลิปสั้น ทั้งจากแพลตฟอร์มอย่าง TikTok, Reels และ Youtube Shorts ส่งผลต่อการรู้คิด ความสนใจ จนถึงความสามารถในการควบคุมและยับยั้งตนเอง (Inhibitory Control) ของผู้คนอย่างไร&nbsp;จากการวิจัยพบว่า การดูคลิปสั้นนั้นเชื่อมโยงอย่างมีนัยยะสำคัญกับการทำงานของสมองและภาวะสุขภาพจิตที่ย่ำแย่ลง ซึ่งเกิดขึ้นมากโดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่น รวมถึงคนวัยผู้ใหญ่ตอนต้นที่เสพติดการดูคลิปสั้นผ่านแพลตฟอร์มต่างๆ ดังที่กล่าวมา&nbsp;ผลกระทบต่อกระบวนการรู้คิดและการทำงานของสมอง&nbsp;พฤตกรรมเสพติดดูคลิปสั้น หรือคอนเทนต์เร็วๆ บนโลกออนไลน์ที่ยิ่งกระตุ้นความสนใจเราได้สูงมากเท่าไร สมาธิที่เราจะจดจ่อกับอะไรได้นานๆ ก็จะยิ่งหดสั้นลง และเกิดสิ่งที่เรียกว่า Habituation คือพฤติกรรมที่เราจะหยุดตอบสนองต่อสิ่งเร้าเดิมๆ ลงไปเรื่อยๆ แม้จะยังได้รับการกระตุ้นอยู่ และ Desensitized ภาวะที่ทำให้ปฏิกิริยาการรับรู้ของเราลดลง ซึ่งทั้งหมดนี้จะส่งผลให้การอ่าน การแก้คิดปัญหา ความทรงจำ การคิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล และการเรียนรู้อะไรที่ลึกซึ้งของเราลดลงตามไปด้วย&nbsp;ผลกระทบถึงสุขภาพจิตและการใช้ชีวิตบนโลกออฟไลน์ &nbsp;ภาวะที่สมองถูกกระตุ้นโดยคอนเทนต์แบบเสพง่ายๆ เร็วๆ รวมถึงระบบอัลกอริธึมที่ยิ่งเอาใจเราด้วยการเสิร์ฟสิ่งที่เราสนใจมากขึ้นๆ แบบนี้ จะทำให้รู้สึกเหมือนได้รับ Reward จากระบบการทำงานของสารสื่อประสาทโดปามีน และการเลื่อนไถฟีดเพื่อหา ‘รางวัลใหม่ๆ’ ให้กับสมองอย่างไม่มีจุดสิ้นสุดไปเรื่อยๆ ของเราก็ยิ่งเป็นการสนับสนุนให้เกิดแพทเทิร์นของพฤติกรรมการไล่ล่าหา ‘ความสุขแบบเร่งด่วน’ ที่เรียกว่า 'Instant Gratification' ซึ่งอาจทำให้เรารู้สึกดี มีความสุขแบบชั่วครั้งชั่วคราว เหมือนได้ฮีลใจแบบไวๆ ในทันที &nbsp;&nbsp;ทว่าในระยะยาว พอสมองเสพติดการถูกเร้าด้วยความพึงพอใจบ่อยๆ เร็วๆ เข้า ความอดทนของเราก็จะลดลง อีกทั้งยังส่งผลให้การควบคุมอารมณ์เป็นไปได้ยาก และการที่เราไม่สามารถควบคุมอารมณ์ ความคิด จากสิ่งที่เห็นจากการเสพคอนเทนต์เร็วๆ พวกนี้ได้ สุขภาพจิตของเราจะไม่ได้พักหรือซ่อมสร้างตัวเองเลย แพทเทิร์นเหล่านี้เองที่สามารถนำไปสู่ปัญหาสุขภาพจิตได้มากมาย ทั้งโรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล จนถึงภาวะความเครียด&nbsp;นอกจากนั้น การที่เราเอ็นเกจกับคอนเทนต์บนโลกออนไลน์มากเกินไป ยังอาจส่งผลให้เกิดความยากลำบากต่อการจัดการอารมณ์ของตัวเอง การมีปฏิสัมพันธ์ต่อผู้คนหรือสิ่งต่างๆ ในโลกออฟไลน์ ทำให้ความพึงพอใจชีวิตในโลกจริงๆ ลดต่ำลง และทั้งหมดนี้สามารถนำมาสู่ภาวะเหงาและโดดเดี่ยวได้อีกด้วย&nbsp;อ้างอิง<a href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/41231585/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/41231585/</a><a href="https://psycnet.apa.org/fulltext/2026-89350-001.html" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://psycnet.apa.org/fulltext/2026-89350-001.html</a>

ในวันที่จิตใจห่อเหี่ยว แค่ได้ไถฟีด TikTok ก็ช่วยให้รู้สึกดีขึ้นได้ หรือบางครั้งความเศร้าก็ทุเลาลง เมื่อได้กิน Junk Food สุดอร่อย ขณะที่บางคนอาจจะช็อปปิ้งกดสั่งสินค้ารัวๆ เพื่อคลายเครียด กิจกรรมเหล่านี้ล้วนทำให้ร่างกายหลั่ง ‘สารแห่งความสุขในทันที’ ซึ่งสารนี้มีชื่อเรียกว่า ‘Cheap Dopamine’ หรือ ‘โดพามีนราคาถูก’ เนื่องจากเป็นกิจกรรมที่ต้นทุนต่ำ ทำได้โดยง่าย และมอบความสุขให้ได้ภายในเวลาที่รวดเร็ว


ในวันที่เหนื่อยล้า แค่ได้ไถฟีด TikTok ช็อปปิ้งรัวๆ ดูซีรีส์มาราธอน หรือกินของไม่มีประโยชน์ ก็ฟินแล้ว... ความสุขอันฉาบฉวยจาก ‘Cheap Dopamine’
โดพามีนราคาถูกที่เกิดจากการทำกิจกรรมง่ายๆ แม้จะช่วยสร้างความพึงพอใจได้ในทันที แต่ไม่ใช่ความสุขที่ยั่งยืนในระยะยาว

ในคอมมูนิตี้ใหญ่อย่าง Reddit มีการขอความคิดเห็นในเรื่องเหล่านี้กันอย่างจริงจัง ถึงกับมีฟอรั่มที่เรียกว่า ‘AITAH’ หรือ Am I the Asshole ที่เป็นเวทีให้คนมาเล่าเรื่องราวของตัวเองว่าสิ่งที่เกิดขึ้นนั้นตนเองทำผิดไหม พร้อมมีการเปิดให้โหวตว่าสรุปแล้วใครผิดใครถูก

Am I the Asshole “ฉันผิดไหม ที่…” เรื่องของผู้คนที่ชอบให้ชาวเน็ตช่วยตัดสินปัญหาความสัมพันธ์

นี่คือเสียงส่วนหนึ่งจากผู้เข้าร่วมกิจกรรม Mirror Wellness Journey : Fuel your body mind and soul ขึ้นมา ซึ่งเราได้ไปนั่งพูดคุยแลกเปลี่ยนถึงแง่มุมการรักตัวเองด้วยการหันมาดูแลสุขภาพกายและใจให้ดีและมั่นคงที่สุด

Self-love และ Self-care ของผู้หญิง 12 คน ส่วนหนึ่งจาก Mirror Wellness Journey : Fuel your body mind and soul ที่เชื่อว่าการดูแล ‘สุขภาพกายและใจ’ ควรเดินเคียงคู่ไปพร้อมกัน

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Mind

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

MIRROR TEAM

RELATED

HOT TOPICS