หากใครรู้สึกอ่อนไหวต่อสิ่งรอบตัวได้ง่าย ไม่ว่าจะรู้สึกเศร้าเพียงเพราะเรื่องเล่าจากเพื่อน เสียใจมากเมื่อได้รับคำวิจารณ์ เซนซิทีฟกับคำพูดเล็กๆ น้อยๆ ของคนอื่น อินกับหนังจนรู้สึกเหมือนเป็นตัวละครในนั้น หรือแม้แต่ไวต่อแสง สี เสียง และกลิ่น บางทีคุณอาจจะไม่ใช่คนงี่เง่าไร้เหตุผลหรือคิดมากเกินไป แต่เป็น Highly Sensitive Person หรือคนที่มีบุคลิกภาพละเอียดอ่อนสูง

อ่อนไหวง่ายไม่ได้แปลว่างี่เง่า ร้องไห้บ่อยไม่ได้แปลว่าอ่อนแอ 4 วิธีรับมือเมื่อเป็น Highly Sensitive Person หรือคนที่มีบุคลิกภาพไวต่อสิ่งรอบตัวมากเป็นพิเศษ

หากใครรู้สึกอ่อนไหวต่อสิ่งรอบตัวได้ง่าย ไม่ว่าจะรู้สึกเศร้าเพียงเพราะเรื่องเล่าจากเพื่อน เสียใจมากเมื่อได้รับคำวิจารณ์ เซนซิทีฟกับคำพูดเล็กๆ น้อยๆ ของคนอื่น อินกับหนังจนรู้สึกเหมือนเป็นตัวละครในนั้น หรือแม้แต่ไวต่อแสง สี เสียง และกลิ่น เช่น รู้สึกหงุดหงิดเมื่ออยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีเสียงดังมากๆบางทีคุณอาจจะไม่ใช่คนงี่เง่าไร้เหตุผลหรือคิดมากเกินไป แต่เป็น Highly Sensitive Person (HSP) หรือคนที่มีบุคลิกภาพละเอียดอ่อนสูง ซึ่งมีประสาทสัมผัสที่ไวเป็นพิเศษ ทำให้อ่อนไหวง่ายต่อสิ่งกระตุ้นต่างๆ มากกว่าปกติ รวมถึงรับรู้และเข้าใจอารมณ์ความรู้สึกของผู้อื่นได้อย่างลึกซึ้งHighly Sensitive Person เป็นลักษณะบุคลิกภาพที่เกิดจากวิจัยของนักจิตวิทยาที่มีชื่อว่า ‘ดร. เอเลน แอรอน’ (Elaine Aron) และ ‘ดร. อาเธอร์ แอรอน’ (Dr. Arthur Aron) ซึ่งพบว่า ผู้ที่มีบุคลิกภาพเช่นนี้จะมีความไวต่อการประมวลผลข้อมูลจากประสาทสัมผัส (Sensory-Processing Sensitivity) ในระดับสูง จึงมักตอบสนองทางร่างกายและอารมณ์ต่อสิ่งเร้าทั้งภายในและภายนอกได้รุนแรงกว่าคนส่วนใหญ่เช่นเดียวกับที่ ‘อาภาพร อุษณรัศมี’ อาจารย์ประจำแขนงวิชาจิตวิทยาพัฒนาการ คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระบุว่า จากการวิจัยของ Elaine Aron บุคคลที่เป็น HSP มีลักษณะสำคัญทั้งหมด 4 องค์ประกอบ ได้แก่ ความลึกในการประมวลผลข้อมูล (Depth of Processing) ความรู้สึกเหนื่อยล้าง่ายจากสิ่งที่เข้ามากระตุ้น (Easily Overstimulated) การตอบสนองทางอารมณ์ที่ไว (Emotional Reactivity) หรือเห็นอกเห็นใจผู้อื่น (Empathy) และสุดท้ายคือ ความรู้สึกไวต่อสิ่งเร้าแม้เพียงเล็กน้อย (Sensitivity to Subtle Stimuli)แล้วเราจะรับมืออย่างไร หากตัวเองเป็น Highly Sensitive Person ซึ่งอ่อนไหวต่อสิ่งรอบตัว และรับรู้อารมณ์ได้อย่างลึกซึ้ง ทั้งในแง่บวกและลบ เพราะบางครั้งการมีบุคลิกภาพแบบนี้อาจนำไปสู่ความไม่สบายใจ ความตึงเครียด ความวิตกกังวล หรือความทุกข์ จนส่งผลต่อสุขภาพจิตของตนเองและคนรอบข้าง<h3>กำหนดขอบเขตทางอารมณ์</h3>เนื่องจาก Highly Sensitive Person นั้นมีความสามารถในการเข้าอกเข้าใจผู้อื่นสูง และซึมซับอารมณ์ของคนอื่นได้ง่าย จึงอาจรู้สึกทุกข์ใจได้ง่ายกว่าคนทั่วไป เมื่อต้องเห็นคนรอบข้างเจ็บปวด หรือเครียดตามปัญหาของเพื่อน ก่อให้เกิดความรู้สึกท่วมท้นในจิตใจดังนั้น การกำหนดขอบเขตทางอารมณ์ (Emotional Boundaries) จึงเป็นสิ่งที่สำคัญมากสำหรับ HSP เพราะช่วยให้เรารู้จักจำกัดและแยกแยะได้ว่า ความรู้สึกใดเป็นความรู้สึกที่แท้จริงของเรา และอารมณ์ใดเกิดจากปัญหาของคนอื่น เพื่อไม่ให้เราซึมซับอารมณ์รอบข้างมากเกินขีดจำกัดความเห็นอกเห็นใจผู้อื่นเป็นสิ่งที่ดี แต่เราเองก็ไม่ควรให้ความใจดีนั้นย้อนกลับมากัดกินความสุขในใจของตัวเองด้วย เช่น เราสามารถรับฟังปัญหาของเพื่อนอย่างเข้าอกเข้าใจได้ แต่ไม่จำเป็นต้องไหลไปตามอารมณ์ของเขา หรือรู้สึกทุกข์ใจไปกับทุกเรื่องของทุกคน เพื่อไม่ให้อารมณ์เหล่านั้นเข้ามาควบคุมและกระทบต่อด้านอื่นในชีวิต เพราะอย่าลืมว่า นั่นคือปัญหาของคนอื่น ไม่ใช่ปัญหาของเรา<h3>สร้างความมั่นคงทางจิตใจ</h3>Highly Sensitive Person มักรู้สึกอ่อนไหวต่อคำพูดหรือการกระทำของผู้อื่นได้ง่าย บางครั้งอาจรู้สึกเจ็บปวดแม้เป็นเพียงเรื่องเล็กน้อย เช่น คำพูดไม่ทันคิด หรือการหยอกล้อจากคนใกล้ตัว ดังนั้น การสร้างความมั่นคงทางจิตใจจึงเปรียบเสมือนการสร้าง ‘เกราะป้องกัน’ ช่วยให้เราสามารถคัดกรองเรื่องราวต่าง ๆ ที่ผ่านเข้ามาในชีวิตได้ดีขึ้นเพราะเราไม่อาจควบคุมการกระทำของผู้อื่น แต่สามารถปกป้องความรู้สึกของตัวเองได้ การเรียนรู้ที่จะเข้าใจตัวตน รู้เท่าทันความรู้สึก และมองเห็นคุณค่าของตัวเอง จะก่อให้เกิดความมั่นคงทางจิตใจ และทำให้เราไม่ไหวหวั่นไปกับคำพูดที่เคยทำร้ายจิตใจสังคมของเรามีความหลากหลาย แต่ละคนเติบโตมาในครอบครัวและสังคมที่แตกต่างกัน การพยายามปล่อยผ่าน ‘เรื่องเล็กน้อย’ ก็สามารถช่วยให้ชีวิต Healthy ขึ้นได้ เราไม่จำเป็นต้องเก็บทุกอย่างมาใส่ใจ หากเรื่องใดไม่ได้สลักสำคัญต่อชีวิตมากนัก ก็แค่ปล่อยให้มันผ่านไป Move On และใช้ชีวิตต่ออย่างเข้มแข็ง<h3>เลือกสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม</h3>แน่นอนว่า Highly Sensitive Person (HSP) มักมีความไวต่อการประมวลผลข้อมูลจากประสาทสัมผัสมากกว่าคนทั่วไป จึงรู้สึกเหนื่อยล้าได้ง่ายจากสิ่งเร้ารอบตัว ไม่ว่าจะเป็นเสียงดัง แสงจ้า กลิ่นแรง หรือแม้แต่ความตึงเครียดทางอารมณ์ สิ่งเหล่านี้ล้วนส่งผลกระทบทั้งทางร่างกายและจิตใจเพราะฉะนั้น การปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมกับตัวเอง เช่น การเลือกอยู่ในที่เงียบสงบ หลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีผู้คนพลุกพล่าน หรือกำหนดขอบเขตเวลาในการเข้าสังคม ก็จะช่วยให้ HSP รู้สึกปลอดภัยและผ่อนคลายมากขึ้น ในกรณีที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่วุ่นวายหรือไม่พึงประสงค์ได้ เช่น การเดินทางในชั่วโมงเร่งด่วน HSP ควรวางแผนจัดสรรเวลาสำหรับพักผ่อน เพื่อฟื้นฟูร่างกายและจิตใจให้กลับคืนสู่สมดุล<h3>พูดคุยปรึกษาผู้อื่น</h3>เนื่องจาก Highly Sensitive Person มักเผชิญกับความท้าทายทางอารมณ์ ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดภาวะวิตกกังวลหรือซึมเศร้าร่วมด้วยได้ การพูดคุยและระบายความทุกข์ใจกับคนใกล้ตัว จึงเป็นอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยแบ่งเบาภาระทางใจ และคลี่คลายปมปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นผู้คนรอบข้างของ HSP ควรเรียนรู้ที่จะเข้าใจและยอมรับว่า บุคลิกภาพนี้ไม่ใช่ความผิดปกติ หรือสิ่งที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ในทันที หากแต่เป็นหนึ่งในลักษณะทางอารมณ์พื้นฐานของมนุษย์กลุ่มหนึ่ง ซึ่งต้องการพื้นที่ปลอดภัยในการเติบโตในขณะเดียวกัน HSP เองก็จำเป็นต้องมีสติและตระหนักรู้ถึงสภาพจิตใจของตนเอง เพราะการระบายความรู้สึกที่มากเกินไป อาจทำให้ผู้ฟังรู้สึกแย่โดยไม่รู้ตัว หาก HSP เริ่มรู้สึกจัดการกับอารมณ์ความคิดของตนเองไม่ได้ จนส่งผลกระทบในแง่ลบต่อการใช้ชีวิตและความสัมพันธ์ การเข้ารับคำปรึกษาทางจิตวิทยากับผู้เชี่ยวชาญ เพื่อช่วยดูแลสุขภาพจิตให้ดีขึ้น ก็เป็นอีกหนึ่งทางออกที่เหมาะสมอย่างไรก็ตาม การเป็น Highly Sensitive Person ไม่ได้มีเพียงข้อเสียหรือจุดด้อย แต่ยังมีข้อดีที่โดดเด่นอย่างความสามารถพิเศษในการสร้างความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้ง การเข้าอกเข้าใจความรู้สึกของผู้อื่น การมีความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการสูง HSP จึงสามารถใช้ความอ่อนไหวนี้ให้กลายเป็นจุดแข็งเฉพาะตัว เพื่อสร้างผลลัพธ์ที่ดีต่อตัวเองและผู้อื่นได้เช่นกันอ้างอิง<a href="https://www.psy.chula.ac.th/en/feature-articles/highly-sensitive-person-01/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.psy.chula.ac.th/en/feature-articles/highly-sensitive-person-01/</a>&nbsp;<a href="https://www.psychologytoday.com/us/basics/highly-sensitive-person" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer" target="_blank">https://www.psychologytoday.com/us/basics/highly-sensitive-person</a>&nbsp;<a href="https://www.manarom.com/blog/highly_sensitive_person.html" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer noopener noreferrer noopener noreferrer" target="_blank">https://www.manarom.com/blog/highly_sensitive_person.html</a>&nbsp;

กลับมาอีกครั้งกับ ‘Devasom Sol Festival 2025’ เทศกาลที่รวบรวมกิจกรรมและเวิร์กชอป Wellness แบบองค์รวม ทั้งด้านร่างกายและจิตใจ ซึ่งรังสรรค์โดยผู้เชี่ยวชาญ รวมถึงศิลปินไทยและต่างประเทศ ท่ามกลางทิวทัศน์ธรรมชาติอันสวยงามบนชายฝั่งทะเลอันดามัน ณ เทวาศรม เขาหลัก รีสอร์ต

‘Devasom Sol Festival 2025’ ทริปฮีลใจสุดหรู ชวนไปพักผ่อนด้วยกิจกรรม Wellness จากผู้เชี่ยวชาญ ท่ามกลางธรรมชาติที่เขาหลัก วันที่ 1 - 11 พ.ค. นี้

แม้การเผชิญกับอารมณ์เชิงลบจะเป็นสิ่งที่ยาก แต่การยอมรับความรู้สึกทั้งด้านบวกและลบ คือส่วนหนึ่งของความเป็นมนุษย์ บางครั้งการเก็บกดความรู้สึกมากเกินไป อาจยิ่งทำให้ปัญหาภายในใจรุนแรงขึ้น ซึ่งส่งผลเสียต่อความสัมพันธ์และสุขภาพจิตในระยะยาว

ทำไมบางครั้งเราถึงรู้สึกไม่ดีกับเพื่อนที่มองโลกบวกตลอดเวลา? พลังบวกเชิงลบจาก ‘Toxic Positivity’ การมองโลกในแง่ดีมากเกินไปในทุกสถานการณ์ จนละเลยอารมณ์เชิงลบของตนเองและผู้อื่น

เชื่อว่าหลายคนอาจจดจำเดตครั้งแรกๆ ของตัวเองได้เป็นอย่างดี และหลายคนก็อาจลืมเลือนช่วงเวลาเหล่านั้นไปเรียบร้อย ยิ่งในยุคนี้ที่วัฒนธรรมการเดตกลายเป็นเรื่องง่ายแค่ปลายนิ้วปัดที่ทำได้ตอนไหน เมื่อไหรก็ได้ แถมจะเกิดขึ้นบ่อยแค่ไหนก็ได้ เหมือนเป็นกิจกรรมปกติธรรมดาไปแล้ว การจะจดจำว่าแต่ละการไปเดตเป็นช่วงเวลาที่ ‘พิเศษ’ นั้นก็ยิ่งดูเหมือนจะเลือนรางตามไปด้วย 

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Mind

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

จุฬาลักษณ์ เดชะ

RELATED

HOT TOPICS