กิจกรรมการรุมด่าคนทางอินเทอร์เน็ตกลายเป็นกิจกรรมระบายความเครียดชั้นยอดสำหรับหลายคนไปแล้ว ซึ่งทั้งหมดนี้นอกจากจะท็อกซิกอย่างยิ่ง ยังเป็นภาพสะท้อนที่ชัดเจนว่าชาวเน็ตไทยจำนวนมากยังขาดทักษะที่จำเป็นในยุคโซเชียลมีเดียอย่าง Media Literacy

กรณีแสตมป์ อภิวัชร กับภาพสะท้อนชาวเน็ตไทย ที่คลั่งวัฒนธรรมทัวร์ลง โหยหาการตัดสิน/ลงโทษ แต่ดันขาด Media Literacy

เสาร์อาทิตย์ที่ผ่านมา หลายคนน่าจะได้ติดตามกรณีดราม่าของคุณแสตมป์ อภิวัชร กันอย่างเข้มข้น และก็น่าจะพบว่าเกิดปรากฏการณ์รถทัวร์เลี้ยวกลับ แหกโค้ง หลงทาง เมื่อมีข้อมูลชุดอื่นๆ ค่อยๆ โผล่มาสั่นคลอนข้อมูลชุดแรกๆ หลายคนไม่รู้จะไปรุมด่าใครต่อ กลับตัวก็ไม่ได้ไปต่อไปก็ไปไม่ถึง บางส่วนเลยเลือกที่จะลบโพสต์ไปอย่างเงียบๆ บางส่วนก็เดินหน้าแก้เก้อด้วยการพุ่งไปยังประเด็นอื่นๆ ที่ยังไม่มีหลักฐานหรือข้อเท็จจริงออกมา เพื่อสร้างความชอบธรรมให้ตัวเองถือดาบออกไปฟาดฟันกันได้ต่อ&nbsp;และใช่หรือไม่ว่า กิจกรรมการรุมด่าคนทางอินเทอร์เน็ตกลายเป็นกิจกรรมระบายความเครียดชั้นยอดสำหรับหลายคนไปแล้ว ซึ่งทั้งหมดนี้นอกจากจะท็อกซิกอย่างยิ่ง ยังเป็นภาพสะท้อนที่ชัดเจนว่าชาวเน็ตไทยจำนวนมากยังขาดทักษะที่จำเป็นในยุคโซเชียลมีเดียอย่าง Media Literacy หรือทักษะในการตรวจสอบ วิเคราะห์ แยกแยะข้อมูลบนโลกอินเทอร์เน็ตว่ามีความน่าเชื่อถือมากน้อยแค่ไหน ก่อนตัดสินใจเชื่อ&nbsp;ไม่เพียงเท่านั้น เมื่อเชื่อข้อมูลหนึ่งๆ ไปแล้วว่าเป็นข้อเท็จจริง ก็ยังมีความเชื่ออีกว่าตัวเองมีอำนาจตัดสินและลงโทษคนอื่นได้ จนกลายเป็นปรากฏการทัวร์ลง ต้องรีบแห่กันไปด่าให้ทันกระแส ไม่นับว่ายังมีปัจจัยอื่นๆ เข้ามาเกี่ยว เช่นแนวโน้มในการโทษเพศหญิงในกรณีชู้สาว หรือความชื่นชอบในการรับบทตำรวจศีลธรรมที่โหยหา Perfect Victim หรือเหยื่อที่ต้องดูน่าสงสารและควรค่าต่อการเห็นใจเท่านั้น&nbsp;ทั้งหมดรวมกันจึงกลายเป็นความวายป่วงที่ทำให้มีคนจำนวนมากโดนทัวร์ลงฟรีๆ ในหลายปีที่ผ่านมา โดยที่ต้องคอยมาเยียวยารักษาแผลใจกันเอาเอง ส่วนชาวเน็ตเจ้าเดิมก็แห่ไปทัวร์ลงคนอื่นกันต่อโดยไม่สนใจว่าเคยทิ้งร่องรอยท็อกซิกอะไรไว้ข้างหลัง&nbsp;เราลองมาว่ากันทีละประเด็น1. Media Literacy : จากกรณีนี้ เห็นได้ชัดว่าหลายคนพร้อมจะเชื่อข้อมูลที่เป็นเพียงคำบอกเล่าทั้งที่ยังไม่มีหลักฐานใดๆ มาประกอบ นับตั้งแต่แรกที่คุณแสตมป์ออกมาเปิดเผยเรื่องราวบนเวทีคอนเสิร์ต และมีสื่อต่างๆ หยิบไปนำเสนอต่อ หลายคนก็พร้อมจะเชื่อว่าทั้งหมดเป็นความจริงในทันที และแม้จะมีข้อมูลอีกชุดหนึ่งเปิดออกจาก เช่นโพสต์ของวง Tilly Birds ที่ชี้แจงเหตุผลที่ไม่ได้ไล่ซาวด์เอนจิเนียร์ที่เป็นแฟนกับผู้หญิงที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นซาแซงออก หรือคำอธิบายของคุณซาวด์เอนจิเนียร์ที่เป็นหนังคนละม้วนกับข้อมูลจากคุณแสตมป์ หลายคนก็ยังปักใจเชื่อข้อมูลชุดแรกที่รับมา และมองว่าข้อมูลของคนอื่นๆ “ไม่เป็นกลาง” พร้อมโจมตีอย่างรุนแรงจนกระทั่งต่อมาเมื่อมีคนเปิดข้อมูลชุดอื่นมาเรื่อยๆ จึงเริ่มมีคนที่ยอมรับฟังข้อมูลชุดอื่นบ้าง ขณะที่บางส่วนเลือกที่จะเบนเข็มไปสู่ประเด็นอื่น เช่นเรื่องที่คุณแสตมป์ระบุว่ามีเจ้าหน้าที่สายการบินล็อกที่นั่งให้กับซาแซงคนดังกล่าวได้นั่งข้างคุณแสตมป์ หรือเรื่องที่คุณแสตมป์ระบุว่านายพลฯ ผู้เป็นพ่อของฝ่ายหญิงข่มขู่ว่าจะยัดคดีทางการเมืองให้ ซึ่งจนถึง ณ ขณะที่เขียนบทความนี้ (12.30 วันจันทร์ที่ 20 มกราคม) ก็ยังไม่มีหลักฐานใดๆ มายืนยันว่าเป็นเรื่องจริง 100% นอกจากคำยืนยันในแถลงการณ์ล่าสุดของคุณแสตมป์ข้อนี้สะท้อนว่าทักษะการรู้เท่าทันสื่อหรือ Media Literacy นั้นสำคัญมากๆ เพราะมันไม่เพียงแต่เป็นการปกป้องเราจากการตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพ มันยังปกป้องเราจากการเป็นชาวเน็ตไร้คุณภาพที่สักแต่สร้างความเดือดร้อนให้คนอื่น โดยองค์ประกอบสำคัญในการรู้เท่าทันสื่อก็คือ การรู้ว่าจุดประสงค์ของข้อมูลที่ถูกนำเสนอนั้น เป็นไปเพื่ออะไร ผู้เล่ามีมุมมองต่อเรื่องที่กำลังเล่าอย่างไร และเลือกใช้วิธีไหนในการโน้มน้าวให้คนเชื่อหรือเข้าใจไปในทิศทางที่เขาต้องการ ที่สำคัญคือ อะไรคือสิ่งที่สามารถเป็นข้อบ่งชี้ได้ว่าสิ่งที่ผู้เล่าสื่อสารออกมานั้นเป็นความจริง การขาดทักษะในการหยุดคิดเพื่อไตร่ตรองแต่ละข้อที่ว่ามานี่เอง ทำให้ชาวเน็ตไทยจำนวนมากตกเป็นเครื่องมือของผู้เล่าจำนวนหนึ่ง และเมื่อประกอบกับวัฒนธรรมทัวร์ลง ทุกอย่างจึงยิ่งแย่กว่าเดิม2. ความคลั่งวัฒนธรรมทัวร์ลง อยากตัดสินและลงโทษคน เพื่อปลดปล่อยความอัดอั้นในชีวิต : คำว่าทัวร์ลงกลายเป็นสิ่งที่เราพบเจอกันได้แทบทุกวัน เราอยู่ในยุคที่ใครก็มีสิทธิจะถูกทัวร์ลงได้ เพราะในแง่หนึ่ง การที่ชาวเน็ตได้รับบทลูกทัวร์ ได้เข้าไปสร้างความเสียหายทางจิตใจหรือทำลายความเชื่อมั่นของคน (ที่เราคิดว่า) ผิด มันคือการได้ใช้อำนาจของตัวเองเหนือคนอื่น ซึ่งหลายคนอาจไม่มีโอกาสได้ใช้ในชีวิตจริง ยิ่งเมื่อเราอยู่ในสังคมที่เรื่องอยุติธรรมเกิดขึ้นให้เห็นแทบจะตลอดเวลา หลายคนถูกกดขี่อยู่ภายใต้อำนาจนิยมทั้งโดยรู้ตัวและไม่รู้ตัว สภาวะจิตใจของใครหลายคนจึงเต็มไปด้วยความอัดอั้นตันใจ ดังนั้นเมื่อมีโอกาสได้ระบายความอัดอั้นเหล่านั้น ด้วยการได้เป็นผู้ตัดสินและลงโทษคนที่อาจเป็นตัวแทนของคนที่ทำให้เรารู้สึกเจ็บปวดอยู่ลึกๆ หลายคนจึงรีบคว้าโอกาสนี้ไว้อีกส่วนหนึ่งคือสังคมไทยนั้นเสพติดการตามกระแสสังคม ทุกครั้งที่มีประเด็นดราม่าใหญ่ๆ หลายคนจะต้องรีบร้อนที่จะได้ตัดสิน รีบร้อนที่จะได้แสดงความคิดเห็น ขณะที่สื่อฯ หรือเพจฯ ต่างๆ ก็ต้องรีบตามกระแสเพื่อสร้างเอนเกจเมนต์ นั่นจึงทำให้หลายเรื่องกลายเป็นดราม่าใหญ่โตทั้งที่ความจริงยังไม่ทันปรากฏดี ผลคือมีคนจำนวนหนึ่งที่ถูกทัวร์ลงฟรีๆ&nbsp;และขณะที่คนคอมเมนต์พยายามหาถ้อยคำมาสร้างบาดแผลให้อีกฝ่ายหรือเพื่อให้โดนใจและมีคนกดไลค์มากที่สุด ซึ่งผ่านไปอีกวันสองวันก็อาจจะลืมไปแล้วว่าเคยไปคอมเมนต์ทิ้งไว้ในโพสต์ไหนบ้าง หรือบางคนก็แค่กดลบข้อความของตัวเองไปโดยไม่คิดจะกลับมาขอโทษ ทั้งที่คนที่โดนนั้นเจ็บปวดไปแล้ว เสียหายไปแล้ว และยังคงมีแผลใจกับเรื่องนี้ไปอีกยาวๆ แต่น้อยครั้งนักที่เราจะเห็นชาวเน็ตออกมาแสดงความรับผิดชอบกับสิ่งที่ตัวเองได้ทำ จนหลายครั้งต้องมีการดำเนินการทางกฎหมาย ซึ่งแน่นอนว่า คนที่มีทรัพยากรไม่ถึง ก็อาจไม่สามารถเข้าถึงการฟ้องร้องเพื่อเรียกคืนสิ่งที่ตัวเองเสียไปได้ด้วยซ้ำ3. ติดหล่มเรื่องชู้สาว เมื่อคนโดนหนักสุดยังคงเป็นฝ่ายหญิง : เป็นอีกครั้งและอีกครั้งที่ผู้ชายซึ่งเป็นตัวต้นเรื่องของความสัมพันธ์อันยุ่งเหยิงและนำมาซึ่งปัญหาบานปลาย จะกลายเป็นฝ่ายลอยตัว แม้จะโดนตำหนิอยู่บ้าง แต่ก็เรียกได้ว่าไม่ได้ถูกถล่มจนยับเยินเท่าฝ่ายหญิง เช่นเดียวกับกรณีนี้ ที่ฝ่ายหญิงถูกโจมตีตั้งแต่ตอนที่คนส่วนใหญ่ยังเชื่อว่าเธอคือซาแซง จนกระทั่งต่อมาที่มีการเปิดเผยว่าเธอเคยคบหากับฝ่ายชายจริง ก็ยิ่งโดนอีกกระทงคือเรื่องการเป็นเมียน้อย ซึ่งเป็นประเด็นที่จี้จุดในใจใครหลายคนอยู่แล้ว ดังนั้นมันจึงพ้องไปด้วยกันกับข้อถัดมา ได้แก่4. บทบาทตำรวจศีลธรรมผู้โหยหา perfect victim : ชาวเน็ตจำนวนมากมักจะใช้มาตรวัดศีลธรรมของตัวเองไปตัดสินคนอื่น และมักทำให้เรื่องง่ายขึ้นด้วยการใช้สูตรมองโลกเป็นขาวกับดำไปเลย หากคนหนึ่งดี อีกคนหนึ่งก็ต้องเลว เพื่อจะได้ลงโทษใครต่อใครได้แบบไม่ต้องคิดมาก หรือถือหางอีกฝั่งได้อย่างเต็มที่ ทั้งยังโหยหา perfect victim หรือ ‘เหยื่อที่สมบูรณ์แบบ’ ซึ่งก็คือคนที่สมควรได้รับความเห็นใจโดยไร้ข้อกังขา หากเขามีส่วนที่ผิดออกไปจากกรอบที่คาดหวัง ก็จะทำราวกับว่าเขาไม่สมควรได้รับความเห็นใจในทันที ส่วนหนึ่งจึงทำให้หลายคนพยายามเล่าเรื่องให้ตัวเองกลายเป็นเหยื่อที่สมบูรณ์แบบ ไม่กล้าเล่าทั้งหมดเพราะกลัวจะไม่ได้รับความเห็นใจ หรือหลายคนก็กลับไม่ได้รับความเห็นใจ เพียงเพราะไม่ได้เล่าเรื่องให้ตรงกับที่ชาวเน็ตคาดหวังจะได้ยินอีกไม่นานเรื่องนี้ก็จะซาไปตามวัฏจักรของมัน แต่น่าจะดีกว่านี้มาก หากหลายๆ คนได้ลองย้อนคิดว่าเราเองมีส่วนในการสร้างความท็อกซิกในสังคมมากน้อยแค่ไหน เสี้ยวอารมณ์เล็กๆ กับความคิดชั่ววูบของเรา สามารถส่งผลร้ายกับชีวิตคนอื่นได้อย่างไรบ้าง และเราจะมีส่วนร่วมกันสร้างสังคมออนไลน์ที่ไม่ทำลายชีวิตใครพร่ำเพรื่ออย่างไรกันดี

แพลตฟอร์มจองโรงแรมในอินเดียที่ขึ้นชื่อเรื่องการเป็นโรงแรมสำหรับคู่รักที่มีห้องพักราคาย่อมเยาว์สำหรับคู่รักที่ยังไม่ได้แต่งงานกัน สามารถเข้าพักในห้องเดียวกันได้ เมื่อเร็วๆ นี้ ได้ออกนโยบาย 'ปฏิเสธ’ คู่รักหนุ่มสาวรุ่นใหม่ที่ยังไม่ได้แต่งงานกัน ไม่ได้มีเอกสารยืนยันการแต่งงานอยู่ห้องเดียวกัน

Oyo แพลตฟอร์มจองโรงแรมในอินเดีย 
ออกนโยบายห้ามคนรุ่นใหม่ที่ไม่ได้แต่งงานกัน อยู่ห้องเดียวกัน เพื่อไม่ให้ผู้คน ‘มีเซ็กซ์ก่อนแต่งงาน’

ใครว่าอายุจะเข้าวัยเกษียณแล้วอาจช้าไปสำหรับการหย่าขาดจากสามี แต่คุณแม่ Su Min ยืนยันให้แล้วว่าไม่ใช่!

Su Min หญิงชาวจีนวัย 60 ปีผู้ตัดสินใจหย่าขาดกับสามีที่ชอบใช้กำลัง แล้วขับรถออกเที่ยวคนเดียวทั่วประเทศจีน

หลายคนใช้ตรรกะทำนองเดียวกันว่า “ในเมื่อคุณเรียกร้องความเท่าเทียมทางเพศ เขาก็ทรีตคุณแบบเท่าเทียม ก็เลยเอาไม้ฟาดคุณไง” ทั้งที่ตั้งแต่ต้น การใช้ความรุนแรงไม่ใช่สิ่งที่มนุษย์เพศไหนๆ พึงกระทำต่อกันอยู่แล้ว

ความเท่าเทียมทางเพศ ไม่ได้แปลว่าผู้หญิงหรือ LGBTQ ควรต้องถูกต่อยได้อย่างเท่าเทียม ความเข้าใจเชิงประชด ในวันที่คำว่า ‘ความเท่าเทียม’
กลายเป็นของแสลงสำหรับบางคน 

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Social Issues

กรณีแสตมป์ อภิวัชร กับภาพสะท้อนชาวเน็ตไทย ที่คลั่งวัฒนธรรมทัวร์ลง โหยหาการตัดสิน/ลงโทษ แต่ดันขาด Media Literacy

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

MIRROR TEAM

RELATED

HOT TOPICS