Benevolent Sexism การเหยียดเพศด้วยคำหวาน ที่เหมือนจะให้เกียรติ แต่กลับกีดกันทางเพศ

“ผู้ชายต้องปกป้องดูแลผู้หญิง” การเหยียดเพศเชิงบวก ที่ชวนเคลิ้ม แต่กดทับผู้หญิงไม่แพ้การเหยียดตรงๆ

บางครั้งการเหยียดเพศ ก็ไม่ได้มาในรูปแบบที่แจ่มแจ้งชัดเจนเสมอไป บางครั้งมันมาแบบนุ่มนวล ละมุนนี และดีต่อใจทั้งสำหรับผู้สื่อสารและผู้รับสาร ซึ่งหลายคนไม่ทันได้เอะใจว่าทัศนคติเหล่านี้อาจกลายเป็นการกดทับเพศหญิงได้เช่นกัน ผู้หญิงเปรียบเสมือนดอกไม้ที่งดงาม ผู้หญิงเป็นเพศที่อ่อนโยน ละเอียดอ่อนกว่าผู้ชาย ผู้หญิงมีความเป็นแม่ ผู้หญิงน่าปกป้อง น่าทะนุถนอม ฯลฯ ประโยคเหล่านี้ฟังดูปกติธรรมดา และต้องยอมรับว่าหลายครั้งมาพร้อมกับความหวังดีจริงๆ แต่นั่นเพราะค่านิยมที่มองว่าเพศหญิงเป็นเพศที่อ่อนแอกว่านั้นฝังรากมายาวนาน เราจึงอยากชวนคุยถึง ‘Benevolent Sexism’ หรือการเหยียดเพศเชิงบวก คำหวานๆ ที่เหมือนจะให้เกียรติกัน แต่กลับทำให้ผู้หญิงถูกกีดกันทางเพศในหลายๆ มิติ Benevolent Sexism มีความหมายในดิกชันนารีว่า รูปแบบที่ผู้คนใช้เหยียดเพศ โดยเฉพาะกับผู้หญิงที่สอดคล้องกับบทบาททางเพศแบบดั้งเดิม (Traditional Gender Roles) ซึ่งคนมองว่าดีกัน โดยคำนี้มีมาตั้งแต่ปี 1996 เมื่อสองนักจิตวิทยา ปีเตอร์ กลิค (Peter Glick) และ ซูซาน ฟิสค์ (Susan Fiske) ได้เขียนถึงแนวคิดการเหยียดเพศแบบแยกขั้ว (Ambivalent Sexism) โดยจะแบ่งเป็น Hostile Sexism หรือการเหยียดเพศ ที่ส่งต่อทัศนคติเชิงลบต่อผู้หญิงชัดเจนไปเลย เช่น ก็ผู้หญิงมันห่วยแตก ทำอะไรไม่เป็น กับขั้วตรงข้ามกับ Benevolent Sexism หรือการเหยียดเพศที่ดูอ่อนโยน พูดจาดีๆ แต่ยังคงแปะป้ายสถานะเป็นรองของสตรีต่อผู้ชายเหมือนกัน ตัวอย่างก็เช่น ลุกให้ผู้หญิงนั่ง เพราะมองผู้หญิงว่าอ่อนแอ ไม่ได้มองว่าลุกให้มนุษย์คนหนึ่งนั่งแทนเฉยๆ เนื่องจากพิจารณาถึงความเปราะบางกว่า หรือการบอกว่าผู้หญิงเล่นเกมไม่น่าเป็น เดี๋ยวสอนให้นะครับ ทั้งๆ ที่เธอคนนั้นอาจจะเซียนกว่าคุณก็ได้! นั่นเป็นเพราะผู้ชายบางคนก็พิจารณาไปก่อนว่าผู้หญิงต้องขาดความสามารถในบางด้าน หรือต้องการความช่วยเหลือตลอดเวลา หนังสือ Advances in Child Development and Behavior เขียนถึงผลกระทบของ Benevolent Sexism ที่สามารถทำให้เด็กแบ่งแยกการปฏิบัติระหว่างเพศตั้งแต่เด็ก กับเพื่อนผู้ชายเขาจะแสดงอีกแบบ กับเพื่อนผู้หญิงก็จะแสดงอีกแบบ ซึ่งถือเป็นการส่งเสริมบทบาททางเพศที่ ‘ไม่เท่ากัน’ และเสริมให้เด็กรู้สึกถึงความต่างสถานะด้วย เช่น ความเชื่อที่ว่าเป็นผู้ชายต้องปกป้องผู้หญิง ความเชื่อที่ว่าผู้ชายกับผู้หญิงเกิดมาต่างกัน จึงต้องส่งเสริมกัน ความเชื่อที่ว่าผู้หญิงควรอยู่บ้าน ในขณะที่ผู้ชายควรมีอำนาจเหนือกว่า และมีบทบาทเป็นคนหาเลี้ยงครอบครัว ทำให้ทั้งเด็กผู้ชาย และเด็กผู้หญิง มองเรื่องนี้เป็นปกติกัน ซ้ำร้าย หากเด็กคนหนึ่งโตขึ้นมาและยืนยันว่า ฉันควรให้รางวัลแก่สตรีที่เป็นผู้หญิงไร้เดียงสา งดงาม ตามแบบฉบับนอร์มสังคม ก็จะเกิดการกีดกันทางเพศ ที่ไม่เชื่อว่าผู้หญิงมีความสามารถในด้านที่ไม่ตรงบทบาททางเพศแบบเก่าๆ และต้องมีอัศวินขี่ม้าขาวมาช่วยในทุกกรณี คนที่ลึกๆ มีทัศนคติเหยียดหยามผู้หญิงในเชิงบวก จะคิดเสมอว่าผู้หญิงนั้นบริสุทธิ์ เป็นคนดีกว่าผู้ชาย แต่ถึงอย่างไรก็ยังอ่อนแอทางจิตใจ และมีความสามารถน้อยกว่าอยู่ดี พวกเขาจึงต้องการช่วยเหลือผู้หญิงแบบล้นๆ เกินๆ โดยมีนัยว่า เธอคงไม่สามารถทำอะไรได้ด้วยตัวเอง เช่น ต้องดึงเก้าอี้ให้นั่งทุกครั้งแม้จะไม่รู้จักกัน ผู้หญิงบางคนก็จะรู้สึกอึดอัด ว่าตัวเองไม่มีอิสระในการใช้ชีวิต หรือการด่าผู้ชายที่ไม่ลุกให้ผู้หญิงนั่งบนรถเมล์ ว่าไม่เป็นสุภาพบุรุษ เป็นคนหน้าตัวเมีย ซึ่งสุดท้ายคำด่ามันก็ย้อนกลับมาแซะความเป็นชายนอกกรอบ ที่สังคมมองว่าเหลาะแหละเหมือนผู้หญิง นั่นจึงไม่ใช่แค่ผู้หญิงที่เจ็บปวด แต่ผู้ชายก็เจ็บเพราะต้องพยายามเป็นแบบที่สังคมอยากให้เป็นด้วย แย่ไปกว่านั้น ผู้หญิงบางคนที่ชินกับการโดนกีดกันทางเพศแบบอ้อมๆ ก็จะพลอยรำคาญผู้หญิงอีกส่วนหนึ่งที่มีจุดยืนต่อเรื่องนี้ว่า “โปรดมองฉันในฐานะมนุษย์แทนผู้หญิง เพราะเราเป็นคนเท่ากัน” ผู้หญิงจำนวนมากเองก็ถูกชักจูงให้คิดว่าการถูกปกป้อง และรอรับความช่วยเหลือจากผู้ชายคือสิ่งที่วิเศษ โดยไม่ได้ตระหนักว่าสิ่งนี้สามารถบั่นทอนความเป็นอิสระ และโอกาสต่างๆ ในชีวิตได้ สมมติสามีอ้างว่าเป็นห่วงมากๆ ไม่อยากให้ทำงาน ถ้าคุณหลวมตัว คุณก็จะอยู่บ้าน ทั้งๆ ที่ในใจอาจอยากออกไปทำงานสุดๆ และพลาดโอกาสที่จะได้ใช้ชีวิตของตัวเองไป รายงานทางจิตวิทยาของ จูเลีย เบกเกอร์ (Julia Becker) และ สตีเฟน ไรท์ (Stephen Wright) ที่พบว่าความอันตรายของ Benevolent Sexism คือการที่ผู้หญิงลืมเลือนสิทธิในตัวของเธอเอง พวกเธอไม่ได้รู้สึกอยากมีส่วนร่วมในการต่อต้านการแบ่งแยกเพศ เช่น การลงนามเพื่อแก้ไขเชิงนโยบาย การเข้าร่วมชุมนุม หรือทั่วๆ ไป แค่ต่อต้านการกีดกันทางเพศ ก็ไม่อยากยุ่ง ตรงกันข้ามกับผู้หญิงที่เคยโดนเหยียดแบบซึ่งๆ หน้าด้วยคำแรงๆ พวกเธอมักจะตั้งใจต่อสู้กับการกีดกันทางเพศในชีวิตประจำวันเป็นจำนวนมาก ส่งต่อความไม่เท่าเทียมมาถึงการเลือกปฏิบัติในการใช้ชีวิต ตามรายงานการประชุมเรื่องเพศ และการทำงานของ Harvard Business School พบว่าพื้นที่ที่มีการเหยียดรูปแบบ Benevolent Sexism ทำให้ผู้หญิงมีบทบาทในรัฐบาล และความเป็นผู้นำทางธุรกิจน้อยลง และการศึกษา Hostile and benevolent sexism: The differential roles of human supremacy beliefs, women’s connection to nature, and the dehumanization of women ปี 2020 พบว่าผู้ชายที่สนับสนุนแนวคิดการเหยียดผู้หญิงในเชิงบวก มีแนวโน้มจะสนับสนุนนโยบายที่จำกัดเสรีภาพของสตรีมีครรภ์ และการเหยียดผู้หญิงในเชิงบวก ยังบ่อนทำลายความมั่นใจในความสามารถของเด็กผู้หญิงด้วย “เราขอไม่ถือว่าการเหยียดเพศในเชิงบวกเป็นสิ่งที่ดีนะ เพราะถึงแม้มันจะให้ความรู้สึกดีต่อผู้ฟัง แต่รากฐานของมันยังอยู่ในแบบแผนเดิมๆ ที่ครอบงำโดยผู้ชาย เช่น ผู้ชายมีฐานะเป็นคนเลี้ยงดู ผู้หญิงมีฐานะเป็นที่พึ่งของผู้ชาย ผลที่ตามมามันสร้างความเสียหายได้” ปีเตอร์ กลิค และ ซูซาน ฟิสค์ ผู้ศึกษาทฤษฎีนี้ กล่าว ไม่ว่าคุณจะอ่านบทความนี้จบแล้วคิดว่า โอ๊ย เยอะอีกแล้วนะแม่คุณ ผู้ชายดูแลก็ดีอยู่แล้วหนิ หรือจะคิดว่า คำหวานซ่อนพิษที่ได้ยิน หรือโดนปกป้องมาตลอดชีวิต มันกำลังจำกัดสิทธิในตัวเอง หรือคนรอบข้างอย่างไรบ้าง เราก็เข้าใจทั้งสองฝ่าย แต่อย่างน้อยๆ ถ้ามีผู้หญิงสักคนลุกขึ้นมาเห็นคุณค่า และเลือกอิสระของตัวเอง หรือผู้ชายสักคนที่ผ่านมาอ่านมองเห็นผู้หญิงเป็นมนุษย์เท่ากันเพิ่มขึ้น นั่นก็เป็นเรื่องน่ายินดีแล้ว อ้างอิง: <a href="https://blogs.scientificamerican.com/psysociety/benevolent-sexism/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://blogs.scientificamerican.com/psysociety/benevolent-sexism/</a>&nbsp; <a href="https://www.bustle.com/articles/131418-7-examples-of-benevolent-sexism-that-are-just-as-harmful-as-hostile-sexism" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer" target="_blank">https://www.bustle.com/articles/131418-7-examples-of-benevolent-sexism-that-are-just-as-harmful-as-hostile-sexism</a>&nbsp; <a href="https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1368430220920713" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1368430220920713</a> <a href="https://www.medicalnewstoday.com/articles/types-of-sexism#benevolent" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer noopener noreferrer" target="_blank">https://www.medicalnewstoday.com/articles/types-of-sexism#benevolent</a>&nbsp; <a href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3777654/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3777654/</a> <a href="http://psychology.iresearchnet.com/social-psychology/prejudice/benevolent-sexism/" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer noopener noreferrer noopener noreferrer" target="_blank">http://psychology.iresearchnet.com/social-psychology/prejudice/benevolent-sexism/</a>&nbsp; <a href="https://www.sciencedirect.com/topics/psychology/benevolent-sexism" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.sciencedirect.com/topics/psychology/benevolent-sexism</a> &nbsp;

อิทธิพลของความหวาดหวั่นต่อความไม่รู้ว่าความตายและชีวิตหลังจากนั้นจะเป็นอย่างไร ถูกถ่ายทอดออกมาในหนังไอคอนิกหลายเรื่องในหลายยุคสมัย ผ่านตัวละครหนึ่งที่เรียกถูกว่า Angel หมายถึง ‘เทพ’ หรือ ‘เทวดา’ ผู้ถูกส่งมาทำภารกิจอะไรบางอย่างเกี่ยวกับความเป็นความตายของมนุษย์บนโลก ตั้งแต่เป็น Messenger ผู้นำพาดวงวิญญาณมนุษย์ที่หมดอายุขัยไปส่งยังโลกหลังความตาย จนถึงเป็นผู้เก็บกวาดความยุ่งเหยิงที่มนุษย์สร้างขึ้น 

Angel / Human / Death ชวนมองหนังไอคอนิกที่พูดถึง Angel หรือการมีอยู่ของเหล่า ‘เทพ’ บนโลกมนุษย์ ผู้ทั้งปลอบประโลม และช่วยให้มนุษย์มองเห็นคุณค่าของชีวิต

คงไม่เกินจริงเลยหากจะบอกว่าตอนที่หนังเรื่อง Joker ถูกจับมาอาบน้ำแต่งตัว ตีความใหม่ผ่านการเล่าด้วยมุมมองของผู้กำกับ Todd Phillips เมื่อปี 2019 เป็นหนึ่งในไม่กี่ครั้งที่แฟนหนังทั่วโลกจะหลงรักตัวละครสักตัวที่เป็น Antihero หรือพระเอกที่ขาดความเป็นพระเอกได้มากมายขนาดนี้ อาจเพราะ Joker ในเวอร์ชั่นของ Todd Phillips นั้นมีความเป็น ‘มนุษย์’ มากกว่า Joker ในเวอร์ชั่นไหนๆ ที่เราเคยรู้จัก 

Harley Quinn เวอร์ชั่น Joker : Folie à Deux ลบภาพวายร้ายสาวสุดวายป่วงและกวนประสาท เพราะเธอเป็นเพียงผู้หญิงธรรมดาที่ฝันสลายจากโลกเน่าๆ 

ขณะที่คนญี่ปุ่นรุ่นใหม่รู้สึกเชื่อมโยงกับขนมโบราณอย่างวากาชิไม่ได้ ร้านขายวากาชิเจ้าดั้งเดิมเลยเกิดแนวคิดว่า "ถ้าเราเปลี่ยนวรรณกรรมชื่อดังให้กลายเป็นวากาชิได้ แม้แต่คนที่ไม่คุ้นเคยกับวากาชิก็อาจจะสนใจลองชิม"

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Social Issues

“ผู้ชายต้องปกป้องดูแลผู้หญิง” การเหยียดเพศเชิงบวก ที่ชวนเคลิ้ม แต่กดทับผู้หญิงไม่แพ้การเหยียดตรงๆ

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

PATCHSITA PAIBULSIRI

RELATED

HOT TOPICS