บริบทสังคมในปัจจุบันที่คำว่าเพศสลับซับซ้อนมากขึ้นกว่าเดิมสะท้อนให้เห็นว่า เครื่องแบบนักเรียนไทยที่มีอายุกว่าเจ็ดสิบปีนั้นก่อให้เกิดปัญหามากมาย ทั้งในแง่ของความเท่าเทียมทางเพศและความตระหนักรู้ทางเพศ

บทบาททางเพศที่ย่ำอยู่กับที่ ปัญหาใหญ่ของชุดนักเรียน ชาย-หญิง

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; เครื่องแบบนักเรียนถือเป็นสัญลักษณ์ที่อยู่คู่กับหนุ่มสาวชาวไทยมาอย่างยาวนาน ภาพของเด็กชายในชุดเสื้อเชิ้ตกับกางเกงขาสั้น และเด็กสาวในชุดคอซองกับกระโปรงยาว มักจะเป็นสิ่งแรกๆ ที่สังคมไทยนึกถึงเมื่อพูดถึงชีวิตวัยเยาว์ จึงอาจกล่าวได้ว่าเครื่องแบบนักเรียนได้กลายมาเป็นอัตลักษณ์อันสำคัญที่สื่อถึงเยาวชนไทยไปแล้ว แต่ในขณะเดียวกัน อัตลักษณ์ทางเพศของนักเรียนในฐานะปัจเจกบุคคลเองก็สำคัญไม่แพ้กัน และเป็นกางเกงและกระโปรงในเครื่องแบบนักเรียนนี่แหละที่กำลังกดทับมันไว้&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; บริบทสังคมในปัจจุบันที่คำว่าเพศสลับซับซ้อนมากขึ้นกว่าเดิมสะท้อนให้เห็นว่า เครื่องแบบนักเรียนไทยที่มีอายุกว่าเจ็ดสิบปี (นับตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2) นั้นก่อให้เกิดปัญหามากมาย ทั้งในแง่ของความเท่าเทียมทางเพศและความตระหนักรู้ทางเพศ และมันคงจะอันตรายไม่น้อย หากเยาวชนในวัยเรียนรู้จะมองเห็นปัญหาเหล่านั้นเป็นเรื่องแสนธรรมดาจากเครื่องแบบตนที่สวมใส่&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ปัญหาใหญ่ที่สุดเริ่มต้นจากเรื่องที่เราเข้าใจว่าเป็นเรื่องธรรมดามาตลอดอย่างการแบ่งเครื่องแบบนักเรียนเป็นชายและหญิง การแยกว่าเด็กชายต้องใส่อย่างหนึ่ง และเด็กหญิงต้องใส่อีกอย่างหนึ่ง คือจุดเริ่มต้นของการเลือกปฏิบัติ เพราะหลายกิจกรรมในโรงเรียนมักจะแบ่งนักเรียนชายและหญิงออกจากกันและให้ทำกิจกรรมคนละอย่าง ซึ่งกิจกรรมที่นักเรียนชายส่วนใหญ่ได้ทำก็มักจะเป็นกิจกรรมที่ประกอบสร้างวัฒนธรรมชายเป็นใหญ่ นักเรียนชายมักจะถูกเลือกให้ทำกิจกรรมที่ใช้แรงกาย ทั้งการยกของไปห้องพักครู การทำงานช่าง หรือที่เห็นชัดสุดก็คือกิจกรรมของลูกเสือ ซึ่งล้วนแล้วแต่ใช้แรงกายมากกว่ากิจกรรมของเนตรนารีหรือยุวกาชาดทั้งสิ้น กิจกรรมที่แตกต่างกันของนักเรียนชายและหญิง ปลูกฝังความคิดที่ว่าผู้ชายเป็นเพศที่แข็งแรงและเหนือกว่า และทั้งหมดนี้อาจจะมีจุดเริ่มต้นมาจากการแยกเข้าแถวตามชายและหญิง โดยมีตัวเครื่องแบบนักเรียนนี่แหละที่เป็นสัญลักษณ์ช่วยแยกสองเพศออกจากกัน&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ซึ่งลักษณะของเครื่องแบบนักเรียนในตัวมันเองก็มีส่วนสำคัญในปัญหาด้วย เพราะเห็นได้ชัดว่าเครื่องแบบนักเรียนชายและหญิงถูกออกแบบให้แตกต่างกันอย่างชัดเจน โดยกางเกงขาสั้นของนักเรียนชายเอื้อให้ทำกิจกรรมที่ใช้แรงมากกว่า ทั้งการวิ่งไล่ การปีนป่าย รวมไปถึงการเล่นกีฬา ประกอบสร้างภาพของความเป็นชายที่แข็งแรงกว่าอย่างชัดเจน แต่ในทางกลับกัน กระโปรงของนักเรียนหญิงนั้น นอกจากจะไม่เอื้อต่อกิจกรรมแบบนักเรียนชายแล้ว (มากสุดได้แค่กระโดดหนังยาง) ยังประกอบสร้างภาพความเป็นหญิงตามค่านิยมเดิม ว่าต้องเป็นเพศที่ต้องแต่งตัวมิดชิดและรักนวลสงวนตัว กระโปรงต้องยาวเกินหัวเข่า ห้ามเห็นขาอ่อน มิหนำซ้ำยังต้องระแวดระวังตัวเองอยู่เสมอ เวลาเดินขึ้นลงบันไดก็ต้องระวังไม่ให้ถูกแอบมองหรือแอบถ่าย ซึ่งส่งเสริมวัฒนธรรมการข่มขืนที่มักจะโทษผู้หญิงที่แต่งตัวยั่วผู้ชาย ทั้งที่ปัญหาทั้งหมดอาจมาจากลักษณะของกระโปรงที่ผู้หญิงถูกบังคับให้สวมก็ได้&nbsp; &nbsp; ปัญหาการเหมารวมทางเพศเหล่านี้ถูกแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนจากผลการวิจัยในปี 2010 โดยศูนย์พัฒนาการเรียนรู้เด็ก ประเทศสหรัฐอเมริกา ในการวิจัยนี้ นักวิจัยได้จัดแบ่งห้องเรียนของเด็กอนุบาลออกเป็นสองห้อง โดยห้องหนึ่งให้อาจารย์จัดกลุ่มนักเรียนตามเพศสภาพในแต่ละกิจกรรม ไม่ว่าจะเป็นการเรียกชื่อตามชายหญิง การตั้งแถวตามชายหญิง และแน่นอนว่ารวมถึงการมีเครื่องแบบที่แบ่งแยกชายและหญิงออกจากกันด้วย แต่อีกห้องหนึ่งกลับปล่อยให้นักเรียนได้ทำกิจกรรมต่างๆ โดยไม่ต้องมีเรื่องเพศหรือเครื่องแบบมาแบ่งแยกออกจากกันเลย โดยหลังจากผ่านไปสองอาทิตย์ เด็กนักเรียนจากทั้งสองห้องเรียนได้รับแบบทดสอบเรื่องทัศนคติทางเพศ ผลการวิจัยพบว่า เด็กในห้องเรียนที่มีเครื่องแบบชายหญิงแสดงออกให้เห็นถึงการเหมารวมทางเพศอย่างชัดเจน พวกเขามองเพศตรงข้ามในแง่ร้ายและบอกด้วยว่าไม่อยากเล่นด้วยกับเพศตรงข้าม แต่ในทางกลับกัน เด็กในห้องเรียนที่ไม่มีเครื่องแบบกลับมีความคิดเรื่องการเหมารวมทางเพศน้อยมาก และยังเล่นกับเพศตรงข้ามได้โดยไม่มีอคติด้วย&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; แต่นอกจากนักเรียนชายหญิงแล้ว ยังมีนักเรียนอีกกลุ่มที่ได้รับผลกระทบหนักไม่ต่างกัน นั่นคือกลุ่มนักเรียนข้ามเพศซึ่งไม่มีสิทธิแม้แต่จะแต่งเครื่องแบบตามเพศสภาวะของตัวเอง เพศสภาวะหญิงต้องแต่งเครื่องแบบชาย เพศสภาวะชายต้องแต่งเครื่องแบบหญิง และแน่นอนว่าเมื่อมีเครื่องแบบเป็นตัวกำหนด พวกเขาก็มักถูกเลือกปฏิบัติตามเพศสรีระของตน การเลือกปฏิบัติที่แบ่งแยกชัดเจนว่ามีเพียงชายและหญิง อาจทำให้นักเรียนข้ามเพศขาดความตระหนักรู้ทางเพศและเข้าใจว่าเพศสภาวะของตนเป็นเรื่องผิดปกติ กลายเป็นปัญหาที่กดทับผู้มีความหลากหลายทางเพศในท้ายที่สุด&nbsp; &nbsp; อย่างไรก็ตาม ในประเด็นเรื่องนักเรียนข้ามเพศกับเครื่องแบบนักเรียนก็เริ่มเป็นที่ตระหนักรู้บ้างในสังคมไทยแล้ว มีการเรียกร้องของกลุ่มนักเรียนเลว ในวันที่ 27 ก.ค. 2563 ที่ได้เดินทางไปยื่นหนังสือกับกระทรวงศึกษาธิการ โดยมีเนื้อหาเพื่อเรียกร้องให้กระทรวงศึกษาธิการปรับแก้ระเบียบเกี่ยวกับทรงผมและเครื่องแบบซึ่งปิดกั้นไม่ให้นักเรียนข้ามเพศได้แต่งกายตามเพศสภาพของตน นับเป็นเรื่องที่ดีที่สังคมไทยตระหนักถึงปัญหาของเครื่องแบบนักเรียนที่ส่งผลต่อความหลากหลายทางเพศ ถึงแม้จะยังไม่มีการเคลื่อนไหวใดจากกระทรวงศึกษาธิการเลยก็ตาม&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ในเมื่อเครื่องแบบชายหญิงมีปัญหามากนัก การปล่อยให้นักเรียนสวมเครื่องแบบใดก็ได้ที่ตนอยากจึงน่าจะเป็นหนึ่งในคำตอบ เพราะการแต่งกายในปัจจุบันกำลังหลุดออกจากกรอบทางเพศมากขึ้น ผู้หญิงใส่กางเกงเป็นเรื่องธรรมดามานาน ขณะที่ผู้ชายก็เริ่มหันมาใส่กระโปรงมากขึ้น อย่างที่แฮร์รี สไตล์ ใส่เดรสลงปกนิตยสารโว้ก เพื่อสื่อสารให้รู้ว่าแฟชั่นสมัยใหม่กำลังจะก้าวข้ามข้อจำกัดทางเพศและมีความลื่นไหลมากกว่าที่เคย ใครจะใส่อะไรก็ไม่เกี่ยวกับว่าจะเป็นเพศไหน จะเป็นไปได้ไหม หากเราปล่อยให้นักเรียนหญิงที่อยากเตะบอลตอนพักเที่ยงใส่กางเกง ขณะที่นักเรียนชายที่ชอบความสวยงามและสะดวกสบายของกระโปรงก็สามารถใส่ได้ ส่วนนักเรียนข้ามเพศก็มีสิทธิที่จะสวมเครื่องแบบตามเพศสภาวะของตน&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; เครื่องแบบนักเรียนอาจเป็นอัตลักษณ์ที่อยู่คู่กับวัฒนธรรมไทยมานาน แต่ความเข้าใจทางเพศในปัจจุบันก็กำลังทวีความลึกซึ้งมากขึ้นเรื่อยๆ เกินกว่าที่จะถูกค่านิยมของชายและหญิงในอดีตตีกรอบไว้ กางเกงและกระโปรงที่แบ่งแยกสองเพศไว้อย่างชัดเจนจึงอาจไม่ใช่ประเด็นสำคัญอีกต่อไป&nbsp;เพราะภายใต้อัตลักษณ์เครื่องแบบนักเรียนที่เหมือนกัน ยังมีนักเรียนที่ล้วนแล้วแต่มีอัตลักษณ์เฉพาะตัวสวมใส่มันอยู่ อ้างอิง<a href="https://adaybulletin.com/life-viewfinder-we-will-have-been-young/47348" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://adaybulletin.com/life-viewfinder-we-will-have-been-young/47348</a><a href="https://blogazine.pub/blogs/chayaaof/post/5855" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://blogazine.pub/blogs/chayaaof/post/5855</a><a href="https://www.thaipost.net/main/detail/72824" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.thaipost.net/main/detail/72824</a><a href="https://www.scmp.com/yp/discover/your-voice/opinion/article/3055283/school-dress-codes-and-uniforms-are-promoting-sexism" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.scmp.com/yp/discover/your-voice/opinion/article/3055283/school-dress-codes-and-uniforms-are-promoting-sexism</a><a href="https://thegec.org/blog/2020/7/17/school-uniforms-let-the-kids-choose" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://thegec.org/blog/2020/7/17/school-uniforms-let-the-kids-choose</a><a href="https://thestandard.co/should-men-wear-skirts/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://thestandard.co/should-men-wear-skirts/</a><a href="https://adaymagazine.com/man-skirt" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://adaymagazine.com/man-skirt</a><a href="https://www.pptvhd36.com/news/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%99/96247" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.pptvhd36.com/news/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%99/96247</a><a href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21077864/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21077864/</a>

แมรี เคต คอร์เน็ตต์ (Mary Kate Cornett) คือนักศึกษาวัย 19 ปีจากมหาวิทยาลัยมิสซิสซิปปี ที่ใช้ชีวิตอยู่ดีๆ ก็มีคนดังในโลกกีฬา เอาเธอไปพาดพิงว่าเธอมีอะไรกับพ่อของแฟนตัวเอง

Mary Kate Cornett หญิงสาวที่ตกเป็นเหยื่อของ ‘ข่าวลือ’ และวัฒนธรรม ‘คลั่งความบริสุทธิ์’ ของอเมริกา

Cartier Women’s Initiative (CWI) คือโครงการส่งเสริมผู้ประกอบการหญิงโดยคาร์เทียร์ ที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี โดยมีจุดประสงค์เพื่อสร้างผลกระทบเชิงบวกทั้งด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม พร้อมสนับสนุนให้ผู้ประกอบการหญิงที่ทำธุรกิจเพื่อสังคม

คาร์เทียร์ เปิดรับสมัคร ‘ผู้ประกอบการเพื่อสังคมหญิง’ เข้าสู่โครงการ Cartier Women’s Initiative Awards 2026 สมัครได้แล้ว ตั้งแต่วันนี้ จนถึง 24 มิ.ย. 2568

ปัจจุบันเทรนด์รักสุขภาพถูกพูดถึงมากขึ้น ส่งผลให้มีคลับออกกำลังกายเกิดขึ้นใหม่จำนวนมาก ล่าสุดเริ่มมีนักวิ่งคนอื่นๆ ที่ไม่ได้เข้าร่วมคลับออกมาวิพากษ์วิจารณ์เรื่องการดำเนินกิจกรรมของ Run Club ว่า ทำให้การวิ่งในสวนสาธารณะไม่สะดวกสบายอีกต่อไป เพราะการจัดการที่ไม่มีประสิทธิภาพของคลับ

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Social Issues

บทบาททางเพศที่ย่ำอยู่กับที่ ปัญหาใหญ่ของชุดนักเรียน ชาย-หญิง

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

misterS

RELATED

HOT TOPICS