บางทีรากฐานของความเกลียดชังจากข้อมูลที่ผิดพลาด ก็มาในรูปแบบการไหลตามกันบนโซเชียลมีเดีย

Bandwagon Effect สังคมด่าใครก็ขอด่าตามไว้ก่อน ทั้งที่ ‘กระแสสังคม’ ก็ไม่ได้ถูกต้องเสมอไป

บางทีรากฐานของความเกลียดชังจากข้อมูลที่ผิดพลาด ก็มาในรูปแบบการไหลตามกันบนโซเชียลมีเดีย หลายครั้งที่หน้าไทม์ไลน์ ฉายภาพการอวยใครก็อวยกันแทบหมด โกรธใครก็ขอร่วมโกรธด้วย เกลียดใครก็รุมสาปยับโดยขาดการแยกถูก แยกผิด หลงลืมการใช้วิจารณญาณของตัวเองมองดูดราม่านั้นๆ แบบกว้างๆ เพราะกลัวจะคิดช้าเกินจนหลุดจากขบวน หรือไม่มีส่วนร่วมแล้วคนจะมองว่าเอาต์ ในทางจิตวิทยาเรียกพฤติกรรมทำนองนี้ว่า ‘Bandwagon Effect’&nbsp;ยิ่งมียอดไลค์ ยอดรีฯ ยอดแชร์ มาดันหลังว่าสิ่งที่พูดถึงมีคนเห็นด้วยเยอะ คนก็ยิ่งแห่ทำตาม รู้สึกว่ามาถูกทาง ทั้งๆ ที่บางทีอาจเลี้ยวผิดไปไกล เพราะเวลาเชื่อโดยขาดการแยกแยะอาจทำให้คุณเป็นตัวแปรในการปล่อยเฟกนิวส์ หรือไปเหยียดเพศ เหยียดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของใคร แบบที่เราเห็นหลายท่านฟ้องร้องชาวเน็ตปากแจ๋วที่สักแต่จะด่า Bandwagon Effect เป็นอคติทางความคิด (Cognitive Bias) ที่ทำให้ผู้คนกล้าคิด หรือทำอะไรบางอย่างหากพวกเขาเชื่อว่าคนอื่นกำลังทำแบบเดียวกัน ยิ่งเป็นคนในวงสังคมเดียวกัน อย่างเพื่อน หรือคนที่เรารู้สึกว่าคนนี้แหละ ตรรกะดี ไม่น่าจะบ้ง เพราะเป็นแอคเคานต์ใหญ่ๆ คนพูดถึงเยอะมาก ทำให้ดูน่าเชื่อถือ เราก็จะยิ่งรู้สึกมีพวกพ้อง ไม่รู้สึกเหงาๆ กับการกระทำของตัวเอง เนื่องจากคุณอยากเป็นคนที่พูดถูกต้องในดราม่านั้นๆ จึงเดาว่าคนที่คุณเชื่ออาจเข้าใจสถานการณ์ได้ดีกว่าคุณ เนื้อความจากหนังสือ Cognitive Errors and Diagnostic Mistakes เขียนไว้น่าสนใจเกี่ยวกับ Bandwagon Effect ที่นอกจากจะช่วยบางคนในเรื่องการตัดสินใจที่เฉพาะเจาะจงอย่างที่เราบอกไปข้างต้น (ซึ่งอาจจะผิดก็ได้นะ) ยังอาจส่งผลเสีย ทำให้คุณมีอคติต่อใครคนหนึ่งในชีวิตจริงได้เหมือนกัน กล่าวคือ ร้ายแรงไปถึงวัฒนธรรม หรือสภาพแวดล้อมในการทำงาน ที่คุณอาจจะไหลตามทัศนคติผิดๆ ของคนส่วนใหญ่เหมือนเป็นโรคติดต่อโดยไม่รู้ตัว สมมติ คุณอยู่ในกลุ่มเพื่อนผู้ชายที่ทำงานซึ่งเหยียดเพศ ชอบแซวพนักงานหญิง หรือคุกคามทางเพศเธอ แม้คุณจะรู้สึกว่ามันไม่ถูกต้อง แต่คุณก็อาจจะผิวปากใส่พนักงานหญิงตอนเดินผ่าน เพราะอยากเป็นที่ยอมรับก็ได้ หรือเวลาเกิดดราม่าบนโลกอินเตอร์เน็ต เหตุการณ์ทำนองเดียวกันนี้ก็มีให้เห็นอยู่บ่อยๆ หลายครั้งที่คนแห่กันไปถล่มหรือทัวร์ลงใครสักคนแบบไม่ลืมหูลืมตา เพราะคิดว่าเราอยู่ฝั่งเสียงส่วนใหญ่แล้วจะทำอะไรก็ได้ แต่คุณลืมไปอย่าง ว่าเวลาโดนฟ้อง หรือถ้าเขาเอาเรื่องขึ้นมาจากการที่ไปใช้ถ้อยคำเหยียดหรือบูลลี่ คนที่ร่วมด่ากับคุณ ไม่ได้มารับผิดชอบด้วย และที่สำคัญ สิ่งนี้ยังสะท้อนความเปราะบางของสังคมไทย ที่คนต้องการพื้นที่ให้ยืน และจะดีที่สุดหากได้ยืนในฝั่งที่เป็นเสียงส่วนใหญ่ และเมื่อยิ่งรีบร้อนจะได้อยู่ฝั่งเสียงส่วนใหญ่ หลายคนก็พลาดที่จะไตร่ตรองถึงหลักการและการคิดวิเคราะห์จากปัจจัยต่างๆ ที่รายล้อมประเด็นนั้นๆ อยู่ นักจิตวิทยาสังคมอย่างศาตราจารย์ ทรีนา อุลริช (Trina Ulrich) จากมหาวิทยาลัยอเมริกัน เคยทดลองทฤษฎีนี้กับนักศึกษา ด้วยการให้จับคู่เส้นแนวนอนกับเส้นแนวตั้งหนึ่งในสามเส้นบนไวท์บอร์ด ว่าเส้นไหนยาวเท่ากัน โดยมีเส้นแนวตั้งเส้นหนึ่งที่ยาวกว่าเส้นแนวนอนมาก เส้นที่สองมีขนาดใกล้เคียงกว่า แต่ใหญ่กว่าเล็กน้อย และเส้นที่สามมีขนาดเท่ากัน ซึ่งเธอเตี๊ยมกับนักศึกษาจำนวนหนึ่งเพื่อสร้างความไขว่เขว้ เป็นไปตามคาด แทบทุกครั้งนักศึกษาในคลาส จะเลือกตามหากมีคนส่วนใหญ่เลือก แต่ก็น่าสนใจเช่นกันที่ยังมีนักศึกษาหนึ่งหรือสองคนที่ตอบโต้ว่าคำตอบนั้นผิด และยืนยันในความคิดของตัวเอง Bandwagon Effect ค่อนข้างสะท้อนความจริงที่ว่า ใครๆ ก็อยากเป็นที่ยอมรับในกลุ่มสังคม กลุ่มเพื่อนให้ได้มากที่สุด แม้จะทำผิดโดยไม่ตั้งใจ หรือตั้งใจก็ตาม และหลายครั้ง บางคนก็ไม่กล้าตัดสินใจด้วยตัวเอง ต้องรอให้ใครมาตัดสินใจให้ จนลืมไปว่า คุณก็สามารถวิเคราะห์ แยกแยะ ข้อมูลข่าวสารด้วยตัวเองได้เหมือนกัน กระแสมันอาจจะอยู่ไม่นาน แต่ความบ้งที่ไปทำร้ายชีวิตคนอื่น ไม่ติดอยู่ในใจคุณไปตลอด ก็สร้างความเสียหายให้กับอีกฝ่ายได้มาก ดังนั้น ถ้าตกขบวนการด่าชาวบ้านไปสักครั้ง คงไม่ได้ทำให้ชีวิตแย่ลงหรอกจริงไหม ยกเว้นแต่ว่าการด่านั้นสามารถขับเคลื่อนสังคมให้ก้าวหน้าขึ้นได้ นั่นก็เป็นอีกประเด็น อ้างอิง: <a href="https://effectiviology.com/bandwagon/" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer" target="_blank">https://effectiviology.com/bandwagon/</a>&nbsp; <a href="https://www.npr.org/local/305/2019/10/21/771857246/it-s-about-human-nature-what-science-tells-us-about-being-a-bandwagon-nats-fan" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.npr.org/local/305/2019/10/21/771857246/it-s-about-human-nature-what-science-tells-us-about-being-a-bandwagon-nats-fan</a> <a href="https://www.verywellmind.com/what-is-the-bandwagon-effect-2795895" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.verywellmind.com/what-is-the-bandwagon-effect-2795895</a>&nbsp;

LISA ให้สัมภาษณ์กับสื่อไทยครั้งแรกว่า “รอยยิ้มที่มั่นใจ มันมาจากอินเนอร์ หนูเชื่อว่าทุกคนมีรอยยิ้มที่สวยงาม และเป็นเอกลักษณ์ของตัวเอง ถ้าเรามั่นใจ มีรอยยิ้มที่มั่นใจ มันก็จะส่งผลให้คนที่มองเรา มีความสุขไปด้วย”

LISA ผู้แทนตัวเองเป็น Boss Lady และใช้รอยยิ้มที่มั่นใจจากข้างใน ส่งต่อความสุขให้แฟนๆ ออกมาข้างนอก

อิทธิพลของความหวาดหวั่นต่อความไม่รู้ว่าความตายและชีวิตหลังจากนั้นจะเป็นอย่างไร ถูกถ่ายทอดออกมาในหนังไอคอนิกหลายเรื่องในหลายยุคสมัย ผ่านตัวละครหนึ่งที่เรียกถูกว่า Angel หมายถึง ‘เทพ’ หรือ ‘เทวดา’ ผู้ถูกส่งมาทำภารกิจอะไรบางอย่างเกี่ยวกับความเป็นความตายของมนุษย์บนโลก ตั้งแต่เป็น Messenger ผู้นำพาดวงวิญญาณมนุษย์ที่หมดอายุขัยไปส่งยังโลกหลังความตาย จนถึงเป็นผู้เก็บกวาดความยุ่งเหยิงที่มนุษย์สร้างขึ้น 

Angel / Human / Death ชวนมองหนังไอคอนิกที่พูดถึง Angel หรือการมีอยู่ของเหล่า ‘เทพ’ บนโลกมนุษย์ ผู้ทั้งปลอบประโลม และช่วยให้มนุษย์มองเห็นคุณค่าของชีวิต

เวลานี้หนังที่กำลังถูกพูดถึงมากที่สุด คงเป็นอะไรไปไม่ได้นอกจาก ‘The Substance’ จากฝีมือการเขียนบทและกำกับของ คอราลี ฟาร์กีต์ (Coralie Fargeat) หนึ่งในผู้กำกับหญิงที่ทำงานกับประเด็นความรุนแรงของผู้หญิงได้ไม่เหมือนใคร จนไม่เพียงคว้ารางวัล Best Screenplay จากเทศกาลหนังเมืองคานส์ปีนี้มาครอง มันยังได้รับเสียงชื่นชมว่าเล่นกับประเด็นความรุนแรงของผู้หญิงได้อย่างเลือดสาด เกรี้ยวกราด และบ้าคลั่งที่สุดด้วย

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Social Issues

Bandwagon Effect สังคมด่าใครก็ขอด่าตามไว้ก่อน ทั้งที่ ‘กระแสสังคม’ ก็ไม่ได้ถูกต้องเสมอไป

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

PATCHSITA PAIBULSIRI

RELATED

HOT TOPICS