LadyMirror รู้ทุกเรื่องของผู้หญิง | แฟชั่น ไลฟ์สไตล์ บิวตี้ ความงาม และอื่นๆ

Sarah Lucas ศิลปินที่ตั้งคำถามต่อเรื่องทางเพศด้วยประติมากรรม ‘จู๋และจิ๋ม’

คุณอาจจะเคยผ่านตาเห็นรูปถ่ายจากการจัดแสดงงานศิลปะ เป็นภาพ 'พวงนม' จำนวนมหาศาลแขวนห้อยไว้อยู่เหนือขาปลอมๆ, เก้าอี้ยักษ์ที่ทำขึ้นมาจาก 'พวงนม' อีกเหมือนกัน ไปจนถึงสารพัดสิ่งของที่วางกองๆ กันอยู่บนฟูกที่นอน หนึ่งในนั้นคือส้มสองผลกับแตงกวาสีเขียวที่จัดเรียงกันเหมือนเจี๊ยวกำลังโด่ขึ้นมา ข้างๆ กันคือผลเมล่อนสองผลชวนนึกถึงหน้าอกผู้หญิง ฯลฯ

เหล่านี้คือผลงานศิลปะยียวนชวนขันโดย ซาราห์ ลูคัส ศิลปินชาวอังกฤษ ซึ่งหากคุณไปเสิร์ชดูรูปเธอ รูปหญิงสาวสวมเสื้อสีเทาที่มี 'ไข่ดาว' แปะอยู่บนหน้าอกสองข้าง คงปรากฏขึ้นมาให้เห็นเป็นรูปแรกๆ

ลูคัสไม่เพียงแต่มีอารมณ์ขัน เธอยังชวนตั้งคำถามบางอย่างผ่านงานศิลปะที่มีทั้งจู๋และจิ๋มด้วย!

"ลูคัส -เช่นเดียวกับศิลปินหญิงที่เป็นเฟมินิสต์ทั้งหลาย- ใช้ประโยชน์จากเรือนร่างของความเป็นหญิงเพื่อผลักดันและกระตุ้นวิธีคิดผู้คน โดยมากแล้วงานประติมากรรมของเธอนั้นใช้อาหารเป็นส่วนประกอบ ซึ่งลูคัสมักจัดเรียงผ่านแนวคิดเรื่องเพศ ว่าแนวทางการนำเสนอเรื่องทางเพศเหล่านี้มันมีความแตกต่างกันอย่างไรบ้าง" เว็บไซต์ the art story อันเป็นชุมชนใหญ่ยักษ์ของผู้ที่หลงใหลงานศิลปะ กล่าวถึงเนื้องานของลูคัสไว้เช่นนั้น 

และไม่ผิดไปจากที่บทความเขียนถึง เพราะหนึ่งในงานที่สร้างชื่อให้ลูคัสตั้งแต่แรกๆ คือ The Whole Joke กับ Penis Nailed to a Board นิทรรศการที่เธอจัดขึ้นในช่วงต้นยุค 1990s โดยเธอหยิบจับเอาเฟอร์นิเจอร์ ของแต่งบ้านมาร้อยเรียงให้เป็นร่างกายมนุษย์ ทั้งยังขับเน้นให้อวัยวะเพศเด่นชัดในตัวงานด้วย หรือที่โดดเด่นจนเป็นภาพจำคืองานประติมากรรมของเธอที่ประกอบไปด้วยจู๋ขนาดยักษ์ ทั้งที่ปั้นขึ้นมาแบบสมจริง ไปจนถึงมีรูปร่างล้อเลียนห่างไกลจากอนาโตมีที่ถูกที่ควร แต่เห็นแล้วก็ยังนึกถึงจู๋อยู่ดี!

"ฉันชอบให้งานพวกนี้มีขนาดต่างกันออกไปนะ" ลูคัสเล่าอย่างอารมณ์ดี "ว่าไปแล้ว ส่วนตัวฉันว่าถ้าทำเหมือนขนาดเท่าจู๋ของจริงแล้วมันคงจะดูหยาบคายเอามากๆ และก็คิดว่าถ้าทำให้มันอันมโหฬารไปเลยคงสร้างความประหลาดใจให้ผู้ชมได้ดีด้วยละ อันที่จริงการได้เห็นจู๋มากมายหลากหลายขนาดมันก็ประหลาดพออยู่แล้ว นึกออกไหม เราเห็นทั้งนม ทั้งก้นมามากต่อมาก แต่จู๋น่ะไม่ใช่เลย การเห็นจู๋คือสิ่งต้องห้ามอย่างแรง ซึ่งฉันว่านี่น่าจะบอกอะไรพวกเราได้หลายอย่าง"

"ถึงจุดหนึ่ง หลายคนก็เข้าใจว่าฉันนั้นเป็นเฟมินิสต์ -ซึ่งไม่ได้บอกนะว่าไม่ได้เป็น- ฉันตระหนักถึงประเด็นนี้ดีและอยากเล่ามันผ่านงานด้วย และเมื่อคนดูเผชิญหน้ากับสิ่งต่างๆ ผ่านงานของฉัน มันก็ชวนให้พวกเขาตระหนักถึงความรู้สึกหรือแนวลึกๆ ในใจ เช่น ความประหม่า (เมื่อต้องเห็นจู๋หรือจิ๋ม) ต่างๆ และนี่แหละคือเป้าหมายของฉันละ"

"ฉันไม่ได้พยายามจะแก้ปัญหาเรื่องความแตกต่างทางเพศ แต่อยากสำรวจภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออกที่เกิดขึ้นจากศีลธรรมของคนดูที่มาดูงานฉันต่างหาก" เธอบอก

แต่งานของลูคัสไม่ได้มีน้ำเสียงดุดันกราดเกรี้ยว ส่วนใหญ่แล้วนักวิจารณ์พิจารณาว่าจุดเด่นของประติมากรรมเหล่านี้คืออารมณ์ขัน ทว่า พร้อมกันนั้นมันก็ 'ปลุก' ความรู้สึกหรือความคิดบางอย่างในตัวคนดูขึ้นมา Power in Woman งานประติมากรรมเลื่องชื่อของเธอที่เต็มไปด้วยงานปั้น 'เรียวขา' ผู้หญิงจากปูนปลาสเตอร์ในอิริยาบถต่างๆ ทั้งนั่งบนเก้าอี้ นั่งถ่างขา หรือไขว่ห้าง ฯลฯ โดยทั้งหมดนั้นปราศจากท่าทีของการหยิบเอาอารมณ์ทางเพศเข้ามาเกี่ยวเนื่อง จนชวนตั้งคำถามว่าหากเรียวขาเหล่านี้ถูกสร้างและบอกเล่าโดยศิลปินชาย มันจะยังให้บรรยากาศ 'สบายๆ' ดังที่ปรากฏในงานของลูคัสได้ไหม โดยทั้งหมดนี้เกิดขึ้นจากสายตาและวิธีที่ลูคัสมองผู้หญิงโดยปราศจากการจับจ้องแบบผู้ชาย (male gaze) และในทางกลับกัน เธอก็เคยสำรวจประเด็นนี้ด้วยการสร้างงานประติมากรรมที่ว่าด้วยการจับจ้องของผู้ชายใน Cigarette Tits (Idealized Smokers Chest II) ด้วยการเอาลูกบอลยัดใส่ยกทรงสารพัดสี แล้วคาดไว้บนพนักเก้าอี้เรียบๆ จนดูราวกับลูกบอลหรือหน้าอกนั้นเป็นสิ่งเดียวที่โดดเด่นขึ้นมา

และเมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา ลูคัสเพิ่งประกาศเปิดตัวนิทรรศการ Big Women ที่เธอทำร่วมกับเพื่อนศิลปินหญิงในเมืองโคลเชสเตอร์ ประเทศอังกฤษ แถมยังทำเก๋ด้วยการจับเอาหญิงชรามากหน้าหลายตามาแต่งเนื้อแต่งตัว มอบอุปกรณ์ต่างๆ ให้ถือ ซึ่งมีทั้งไม้กวาด, ไม้เบสบอล ไปจนถึงพลั่ว! เพื่อบอกเล่าศักยภาพของผู้หญิง -โดยเฉพาะผู้หญิงสูงอายุ- ที่หลายคนอาจมองข้าม "ผู้หญิงสูงวัยน่ะถูกมองข้าม เป็นอื่น แถมไม่ค่อยมีตัวตนสักเท่าไร ทั้งที่จริงๆ เราต่างอาศัยอยู่ในสังคมผู้สูงอายุแท้ๆ และนี่แหละที่ส่งผลกระทบต่อผู้หญิงเอามากๆ เลย"

นี่จึงไม่น่าแปลกใจแต่อย่างใดที่ชื่อของซาราห์ ลูคัส จะยังเป็นชื่อศิลปินหญิงที่หลายคนยกย่อง ค่าที่งานของเธอนั้นตั้งคำถามต่อสายตาที่สังคมมองเพศหญิง ท้าทายกระบวนความคิดต่างๆ ด้วยอารมณ์ขัน และมากไปกว่านั้น ยังเป็นหนึ่งในพื้นที่สำคัญสำหรับผู้หญิงและ ‘ความเป็นหญิง’ ซึ่งดูจะมีไม่มากนักในโลกศิลปะด้วย



Author

MAN ON FILM

Content Creator

TAG

    Related Stories

    Natalie Krim ศิลปินที่ใช้ภาพวาดนู้ด ถ่ายทอดช่วงเปราะบางหลังทำแท้ง

    culture

    Natalie Krim ศิลปินที่ใช้ภาพวาดนู้ด ถ่ายทอดช่วงเปราะบางหลังทำแท้ง

    BY NUT LELAPUTRA15 DEC 2022

    MIRROR'sGuide