Hate-stalking ไม่ชอบ แต่รู้ทุกเรื่อง! เมื่อการแอบส่องคนที่เราหมั่นไส้ กลับกลายเป็นเรื่องบันเทิง

เคยไหม เวลาเห็นโพสต์ของใครบางคนแล้วหงุดหงิด บางโพสต์เห็นแล้วหมั่นไส้ แต่ทำไมถึงเลิกเข้าไปส่องเรื่องของเขาไม่ได้สักที

ดูเหมือนเป็นเรื่องง่ายกว่าถ้าจะเลือกซ่อนเนื้อหา ปิดการแจ้งเตือนในทุกช่องทาง กดเลิกติดตาม หรือ unfriend ไปเลย ใครก็ตามที่เราไม่ต้องการจะเห็นคอนเทนต์ชีวิตของเขาที่อาจนำมาซึ่งความรู้สึกชวนหงุดหงิดรำคาญใจ ไม่ว่าจะเป็นแฟนเก่า เพื่อนเก่า แฟนใหม่ของแฟนเก่า คนที่เราหมั่นไส้ คนที่เราไม่ชอบ ฯลฯ แต่ความสัมพันธ์ในโลกโซเชียลฯ ซับซ้อนกว่านั้น เคยสงสัยไหมว่าทั้งที่ไม่ชอบเขาเอาเสียเลย แต่ทำไมบ่อยครั้งยังห้ามตัวเองไม่ได้ที่จะ ‘เสิร์ช’ หาชื่อของคนๆ นั้น แล้วเข้าไปดูความเคลื่อนไหวของเขาเป็นชั่วโมงๆ อยู่ได้ 

มีคำอธิบายถึงพฤติกรรมแบบนี้ว่า ‘Hate-stalking’ หรือพฤติกรรมตามส่องที่ถึงจะทำให้เรารู้สึกหมั่นไส้ แต่ก็เป็นความหมั่นไส้ที่มีความสำคัญ (บางอย่าง) มากพอให้ยังอยากติดตามและยังสงสัยใคร่รู้เรื่องของเขาอยู่ และเมื่อยิ่งตามส่อง ก็ยิ่งรู้สึกว่าเรารู้จักเขาถ่องแท้ หลายครั้งก็พร้อมจะหยิบไปวิพากษ์วิจารณ์ต่อได้อย่างสนุกสนานมันมือ ทั้งที่จริง สิ่งที่เราเสพจากโซเชียลมีเดียของเขาอาจไม่ใช่ตัวตนทั้งหมดของเขาก็ได้

ดร.ดาเรีย คุสส์ (Daria Kuss) ผู้ช่วยศาสตราจารย์และนักจิตวิทยาไซเบอร์ มหาวิทยาลัยนอตทิงแฮมเทรนต์ ประเทศอังกฤษ อธิบายถึงพฤติกรรมเหล่านี้ว่า “ด้วยข้อมูลส่วนบุคคลที่แชร์กันอย่างมากมายในโซเชียลมีเดีย ทำให้เราอาจตัดสินคนๆ หนึ่ง จากชุดข้อมูลที่เห็นนั้นอย่างง่ายดาย จนอาจทึกทักเอาเองว่ารู้จักคนๆ นั้นเป็นอย่างดี ทั้งเรื่องชีวิตประจำวันของเขา เรื่องส่วนตัวของเขา ไปจนถึงทัศนคติหรือความคิดเห็นของเขา และเป็นเรื่องปกติที่มันอาจพัฒนาไปสู่ความรู้สึกต่อต้านบุคคลนั้นอย่างรุนแรง เพียงแค่การเสพคอนเทนต์ของเขาในโซเชียลมีเดียเท่านั้น” 

ดร.คุสส์ ยังบอกอีกว่า ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลที่เกิดขึ้นเพียงด้านเดียว เช่นที่เราสนใจเรื่องราวของอีกฝ่าย แต่อีกฝ่ายอาจไม่ได้สนใจหรือแม้กระทั่งรู้จักเราด้วยซ้ำ แบบที่เรียกว่า ‘Parasocial Relationship’ แบบนี้มักจะเกิดขึ้นกับคนดังและบรรดาผู้ติดตามของพวกเขา แต่ในยุคนี้ที่ใครๆ ก็สามารถเป็น ‘อินฟลูฯ’ ได้ในพื้นที่โซเชียลมีเดียของตัวเอง ความสัมพันธ์แบบ Parasocial ก็อาจเกิดขึ้นได้อย่างง่ายดายกับทุกคน

หากชีวิตส่วนตัวของคนๆ หนึ่งจะทำให้เกิดความรู้สึกหมั่นไส้ได้ขนาดนี้ แล้วทำไมการ ‘มูฟออน’ จากเขานั้นยากกว่า เป็นไปได้ว่าคุณ ‘เสพติด’ คอนเทนต์จากคนที่ตัวเองไม่ชอบไปเสียแล้ว 

“แนวคิดทางประสาทวิทยาชี้ให้เห็นว่าความรู้สึกรักและความรู้สึกเกลียดของมนุษย์เกิดจากการทำงานของวงจรสมองอันเดียวกัน” ดร.คุสส์กล่าว “นั่นอธิบายได้ว่าเวลาที่เรากำลังตามดูคนที่เรารู้สึกเกลียดหรือหมั่นไส้ เราก็สามารถรู้สึกดีไปด้วยได้” 

นอกจากนี้พฤติกรรม ‘Hate-stalking’ ยังแฝงมากับความรู้สึก ‘ดีแบบร้ายๆ’ ที่เรียกว่า ‘Schadenfreude’ (ชาเดนฟรอยด์) คำศัพท์ภาษาเยอรมันที่หมายถึงความรู้สึกสะใจไปกับความทุกข์ของคนอื่น เช่น เมื่อเห็นคนที่เราไม่ชอบกำลังเจอปัญหาชีวิต เห็นแฟนเก่าเลิกกับแฟนของเขา ต่างๆ นานาเหล่านี้ แต่ก็ยังตามส่องเรื่องของเขาเพื่อสนองความ ‘ฟิน’ บางอย่างของตัวเองอยู่ 

ซึ่งก็ไม่รู้ว่าเป็นโชคดีหรือโชคร้ายที่ระบบอัลกอริทึมบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย ไม่รู้หรอกว่าที่เราชอบเข้าไปส่อง ไปเสิร์ชใครบ่อยๆ นั้นเกิดจากความชอบหรือความเกลียดกันแน่ แต่ยิ่งเสิร์ช ยิ่งส่องโปรไฟล์ หรือมีปฏิกิริยาต่อคอนเทนต์ใดๆ มากเท่าไร ระบบจะยิ่งเข้าใจว่าเราสนใจเนื้อหานั้น และจะยิ่งป้อนเนื้อหานั้นใส่เรามากขึ้นไปอีก 

แต่ถึงอย่างนั้น พฤติกรรม Hate-stalking ก็ไม่ใช่ว่าจะไม่มีข้อดีเสียทีเดียว 

ดร.คุสส์ให้ความเห็นไว้อย่างน่าสนใจว่า เป็นธรรมดาที่โซเชียลมีเดียจะพยายามป้อนเนื้อหาที่ตรงกับความชอบ ความสนใจของเรามาให้มากที่สุด การติดตาม การรับรู้ทัศนคติจากคนที่คิด หรือมีการดำเนินชีวิตไม่เหมือนกับเราบ้าง เป็นข้อดีตรงที่มันอาจช่วยท้าทายความคิดและการมองโลกของเราเองว่าจะเห็นต่างหรือคล้อยตามไปกับกระแสสังคมมากน้อยแค่ไหน 

ทางที่ดีควรหมั่นเช็กพฤติกรรมของตัวเองในโลกโซเชียลฯ บ้างว่าเผลอไป Hate-stalking ใครมากเกินไปหรือเปล่า เพราะพฤติกรรมเหล่านี้น่าจะไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพจิตและสุขภาพอารมณ์สักเท่าไร ที่แน่ๆ เสียเวลาชีวิตแค่ไหน ถามใจดู! 

ที่มา : 

https://www.dazeddigital.com/science-tech/article/55642/1/why-does-hate-stalking-feel-so-good-follow-instagram-twitter-social-media