หากพูดในเชิงจิตวิทยา การบูลลี่ และการทัวร์ลง มีจุดกำเนิดจากสิ่งเดียวกัน นั่นคือความรู้สึกต้องการความยุติธรรม แต่กระบวนการทั้งหมดเหมือนหรือต่างกันอย่างไรบ้าง?

'ทัวร์ลง' กับ 'บูลลี่' ต่างกันมั้ย? ปลายทางเหมือนกันรึเปล่า?

“กำลังไปแอฟริกา หวังว่าฉันคงไม่เป็นเอดส์นะ ล้อเล่นน่า ฉันเป็นคนขาว!” Justine Sacco พีอาร์จากบริษัท IAC ทวีตก่อนจะขึ้นเครื่องบินไปหาครอบครัวของเธอ ไม่นานหลังเครื่องลงเธอพบว่าชาวทวิตเตอร์นับไม่ถ้วนตำหนิและวิจารณ์ความหยาบคายและแนวคิดที่เหยียดสีผิวในทวีตของเธอจนติดเทรนด์โลก ลามไปถึงการถามหาความรับผิดชอบทั้งจากเธอเองและจากองค์กรที่เธอทำงานให้ ผลของเหตุการณ์นี้คือ Justine ถูกไล่ออกจากตำแหน่ง นี่คือหนึ่งในเคสพฤติกรรมที่แยกไม่ขาดจากขบวนการ Social Justice ในโลกออนไลน์ปัจจุบัน นั่นคือ Canceling หรือที่ชาวเน็ตไทยนำมาปรับใช้เป็น “การทัวร์ลง”&nbsp;ทำไมทัวร์ถึงลง? การทัวร์ลงเหมือนและต่างจากการบูลลี่ยังไง? มันได้ผลหรือเปล่า? และที่สำคัญ ข้อดีของมันคุ้มเสียหรือไม่?&nbsp;ก่อนหน้านี้เราเคยคุยกับ <a href="https://www.facebook.com/MirrorThailandOfficial/posts/1988992307941372" rel="noopener noreferrer" target="_blank">ครูเม เมริษา ยอดมณฑป</a> นักจิตวิทยาเด็กและครอบครัวจากเพจตามใจนักจิตวิทยา ในบทสัมภาษณ์เกี่ยวกับจิตวิทยาเบื้องหลังการบูลลี่มาแล้วครั้งหนึ่ง เราเลยถือโอกาสหยอดคำถามเกี่ยวกับจิตวิทยาของการทัวร์ลงไปด้วย&nbsp;ครูเมบอกกับเราว่าหากพูดในเชิงจิตวิทยา การบูลลี่ และการทัวร์ลง มีจุดกำเนิดจากสิ่งเดียวกัน นั่นคือความรู้สึกต้องการความยุติธรรม ในบริบทของการทัวร์ลง คือเมื่อคนจำนวนมากต้องการให้เกิดความยุติธรรมขึ้นกับคนหรือองค์กรที่ทำให้พวกเขารู้สึกถูกเอาเปรียบในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง โดยความโกรธมักทวีคูณขึ้นเมื่อกฎ ระบบ หรือผู้คุมกติกาไม่ยอมหรือไม่สามารถเอาผิดคนคนนั้นได้ จึงนำไปสู่การทัวร์ลง เพราะพวกเขาเชื่อว่ามันเป็นวิธีที่นำมาซึ่งความยุติธรรมได้ อย่างไรก็ตาม ครูเมกล่าวอีกว่าเปอร์เซ็นต์การก่อให้เกิดความเข้าใจกันระหว่างสองฝั่งเป็นไปได้ยากในการถกเถียงแบบนี้ เนื่องจากมันคือการนำความรุนแรงต่อสู้กับความรุนแรง และมักจะจบที่ความโกรธแค้นที่รอเอาคืนจากทั้งสองฝั่งมากกว่าแต่ถ้าพูดในเชิงสังคม การทัวร์ลงเป็นเครื่องมือที่ทำให้กับผู้ถูกกดขี่ เช่น คนผิวดำ ผู้หญิง survivor จากการถูกล่วงละเมิดทางเพศ ฯลฯ สามารถมีเสียง มีพื้นที่ และมีความกล้าในการจะพูดถึง และก่อให้เกิดแรงกระเพื่อมไปสู่การเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่กำลังกดขี่พวกเขาอยู่ได้ ฉะนั้นในมุมมองทางสังคม ไม่จำเป็นที่การทัวร์ลงจะเท่ากับบูลลี่เสียทีเดียว เพราะหลายๆ ครั้งมันคือปฏิกิริยาตอบสนองการกดขี่&nbsp;การทัวร์ลงเป็นคอนเซปต์ที่ดี และหลายๆ ครั้งมันนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงได้จริงๆ แต่ก็ไม่ใช่ว่ามันไม่มีข้อเสีย ทัวร์เกิดขึ้นในโลกอินเทอร์เน็ตที่กว้างขวาง คนจำนวนมากก็ย่อมสามารถเข้าร่วมมันได้ และการเรียกมันว่า “ทัวร์ลง” ก็ไม่ช่วยให้อะไรดีขึ้นขนาดนั้น ภาษาที่เราใช้ตั้งชื่อการ Cancel เปลี่ยนเป็นทัวร์ลง แม้ว่าจะเป็นคำที่ติดหูและเวิร์กในทางของมัน มันกลับให้ความรู้สึก “น่าสนุก” ไปเสียอย่างนั้น หลายๆ ครั้ง ทำให้แม้ว่าเรื่องที่กำลังเกิดขึ้นเป็นท็อปปิกที่จริงจังขนาดไหน จะมีกลุ่มเล็กๆ ภายในทัวร์ที่มาลงด้วย เพราะมันเป็นรูทีนการเสพดราม่าประจำสัปดาห์ &nbsp;&nbsp;ผลคือทัวร์มักเล็งที่จะเปลี่ยนแปลงบุคคลในระยะเวลาสั้นๆ เช่น “ผู้ที่ทำผิด” ถูกไล่ออกจากตำแหน่ง หรือถูก deplatform ออกจากโซเชียลมีเดีย ไม่ใช่การเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน ลูกทัวร์ส่วนมากพอใจกับผล แล้วก็มูฟออนไปสู่เรื่องอื่นๆ ภายในไม่กี่วัน ตามชื่อของมัน ทัวร์มา แล้วทัวร์ก็จากไป&nbsp;แม้ว่านั่นจะเป็นความเร็วปกติของกระแสข้อมูลในอินเทอร์เน็ตปัจจุบัน การมาแล้วก็ไปเช่นนี้ก่อให้ผลกระทบตามมา เช่น ยิ่งความเร็วมากเท่าไรก็ยิ่งผ่านหลายหู และเมื่อยิ่งผ่านหลายหูรายละเอียดของข้อโต้แย้งก็ยิ่งเจือจางลงเรื่อยๆ และในที่สุดมันจะกลายเป็นการทะเลาะแบบดำปะทะขาว ถ้าไม่ดีก็เลว ทั้งๆ ที่การขับเคลื่อนเรื่องความยุติธรรมทางสังคมซับซ้อนกว่านั้นมาก เพราะหลายๆ ครั้งคนที่โดนทัวร์ลงไม่ใช่คนจากฝั่งตรงข้าม แต่คือคนที่อยู่ในขบวนเดียวกันกับทัวร์ที่เข้ามาเพียงแต่มีความคิดเห็นที่ไม่ตรงกันในบางประเด็นเท่านั้น ฉะนั้นการทัวร์ลงเช่นนี้ไม่อาจทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงในแง่บวก แต่นำมาซึ่งความเจ็บปวดภายในการเคลื่อนไหวเอง บางครั้งถึงขั้นที่คนคนนั้นจะหยุดเข้าร่วมการสนทนาเกี่ยวกับหัวข้อนั้นๆ ไปเลย แม้ว่ามันจะไม่ได้เริ่มจากเจตนาเดียวกัน ในกรณีนี้ผลลัพธ์ของมันต่างจากการบูลลี่ขนาดไหน? เป็นสิ่งที่เราอยากชวนทุกคนมาหาคำตอบไปด้วยกันอ้างอิง:<a href="https://www.nytimes.com/2015/02/15/magazine/how-one-stupid-tweet-ruined-justine-saccos-life.html?smid=fb-share&_r=0" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.nytimes.com/2015/02/15/magazine/how-one-stupid-tweet-ruined-justine-saccos-life</a><a href="https://uproxx.com/viral/what-happened-to-justine-sacco-the-woman-whose-life-was-ruined-by-an-aids-joke-she-made-on-twitter/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://uproxx.com/viral/what-happened-to-justine-sacco-the-woman-whose-life-was-ruined-by-an-aids-joke-she-made-on-twitter/</a><a href="https://parentology.com/is-cancel-culture-the-new-cyberbullying/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://parentology.com/is-cancel-culture-the-new-cyberbullying/</a><a href="https://www.theverge.com/2018/7/20/17596452/guardians-of-the-galaxy-marvel-james-gunn-fired-pedophile-tweets-mike-cernovich" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.theverge.com/2018/7/20/17596452/guardians-of-the-galaxy-marvel-james-gunn-fired-pedophile-tweets-mike-cernovich</a><a href="https://www.marca.com/en/lifestyle/tv-shows/2021/09/18/6145ee0aca474116248b45b5.html" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.marca.com/en/lifestyle/tv-shows/2021/09/18/6145ee0aca474116248b45b5.html</a>

กำลังเป็นที่ฮือฮาในประเทศจีนอย่างมากเลยทีเดียว เมื่อภาพการออกแบบสถานีรถไฟหนานจิงเหนือ (North Nanjing) ในเมืองหนานจิง ประเทศจีน ในรูปแบบม็อกอัป ถูกเผยแพร่ออกมาให้ชมกัน ที่ทำเอาคนจีนพูดเป็นเสียงเดียวกันบน Weibo ว่า นี่มัน ‘ผ้าอนามัยยักษ์’ ชัดๆ!

สถานีรถไฟหนานจิงถูกวิจารณ์บนโซเชียลฯ ว่าดีไซน์เหมือนผ้าอนามัยยักษ์ และน่าอับอาย ขณะที่คนบางส่วนออกมาแสดงจุดยืนว่า น่าอายตรงไหน เมนส์คือเรื่องปกติ

การคุกคามทางเพศในที่ทำงานยังคงเป็นเรื่องใหญ่ที่สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกองค์กร อย่างเช่น กรณีหน่วยงานด้านสาธารณสุข ในอังกฤษเมื่อเร็วๆ นี้ ที่มีรายงานออกมาว่าเจ้าหน้าที่ชาวต่างชาติที่ทำงานด้านการดูแลผู้ป่วย ถูกล่วงละเมิดทางเพศอย่างต่อเนื่อง แต่กลับไม่มีใครกล้าปริปากพูด ด้วยความกลัวว่าจะเสียวีซ่าทำงาน และสุดท้ายจะทำให้พวกเขาตกที่นั่งลำบาก เพราะเป็นเพียงแรงงานชาวต่างชาติ

แรงงานต่างชาติในอังกฤษจำนวนมาก ถูกนายจ้างล่วงละเมิดทางเพศ แต่หลายคนกลับไม่สามารถร้องเรียน เพราะกลัวถูกเพิกถอนวีซ่า

‘โอรีนี ไคปารา’ (Oriini Kaipara) คือผู้ประกาศข่าวหญิงคนแรกในโลกที่มีรอยสักอันเป็นเอกลักษณ์ของชนเผ่าเมารีที่เรียกว่า ‘โมโก’ หรือ ‘Moko Kauae’ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมเก่าแก่ของชาวเมารี

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

CONVERSATION

VDO

Social Issues

'ทัวร์ลง' กับ 'บูลลี่' ต่างกันมั้ย? ปลายทางเหมือนกันรึเปล่า?

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

TASSANA PUTTAPRASART

RELATED

HOT TOPICS