ธุรกิจ ‘แฟนเช่า’ ตอบโจทย์ความเหงาของเรา หรือความคาดหวังของใคร

ต้องยอมรับว่าแม้เราจะอยู่ในปี 2023 ที่ทัศนคติของการจะมีคู่หรือจะอยู่อย่างโสดนั้นเปิดกว้าง และยอมรับได้กับทางเลือกที่หลากหลายของความสัมพันธ์มากแค่ไหน แต่ในบริบทของบางสังคม บางวัฒนธรรม ก็ยังคงมองว่าการมีคู่หรือการมีครอบครัว คือหน้าที่อย่างหนึ่งของการเกิดมา จนถึงกับใช้สิ่งนี้เพื่อชี้วัด ‘คุณค่า’ ความเป็นมนุษย์ และ ‘ความสำเร็จ’ ในชีวิตของคนๆ นั้นได้เลยทีเดียว

นี่อาจเป็นเหตุผลว่าทำไมธุรกิจที่ฟังดูแปลกแต่จริงอย่าง ‘แฟนเช่า’ จึงเกิดขึ้น

เดิมทีธุรกิจให้เช่าเเฟนเริ่มต้นจากในประเทศญี่ปุ่น เป็นอีกหนึ่งรูปแบบของงานบริการที่มี ‘ฟังก์ชั่น’ การใช้งานของแฟนให้เลือกหลากหลาย ตั้งแต่เช่าไปเดท ดูหนัง กินข้าว เป็นเพื่อนเที่ยว เป็นเพื่อนแก้เหงา หรือเอาไว้พูดคุยเวลาที่อยากระบายปัญหาให้ใครสักคนฟัง ไปจนถึงบริการเช่าแฟนสักคนไปออกงานสังคม ไปปาร์ตี้ พบปะเพื่อนฝูงเพื่อเสริมสร้างภาพลักษณ์ให้ดูดี แล้วแต่เงื่อนไขที่เราในฐานะลูกค้ากับเอเจนซี่ผู้ให้บริการจะตกลงกัน

ทว่าหลายปีหลังมานี้ ธุรกิจแฟนเช่ากลับบูมมากขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะประเทศในฝั่งสิงคโปร์ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในจีนที่ธุรกิจเช่าแฟนประสบความสำเร็จอย่างมาก เพราะไม่เพียงแค่การเช่าแฟนจะตอบโจทย์เรื่องของการเติมเต็มความเหงาให้กับคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่ แต่มันยังเกี่ยวเนื่องกับอิทธิพลของวัฒนธรรมและประเพณีอย่างแยกกันไม่ออก

“พ่อแม่ทำงานหนักเลี้ยงเรามา พาแฟนกลับบ้านเพื่อตอบแทนท่านกันเถอะ!” 

ไม่น่าเชื่อ แต่ก็ไม่เกินเลยจากคำโฆษณาของเอเจนซี่ให้เช่าแฟนเจ้าหนึ่งในจีน คนส่วนใหญ่ที่มาใช้บริการแฟนเช่ามีเป้าหมายคล้ายกันคือการเช่าไปแบบ ‘เฉพาะกิจ’ ยามเมื่อต้องกลับบ้านในช่วงวันหยุดเทศกาลต่างๆ อย่างวันปีใหม่ วันตรุษจีน วันเชงเม้ง รวมถึงวันสำคัญตามประเพณีของจีน ที่จำเป็นต้องเจอกับพี่ป้าน้าอา บรรดาญาติผู้ใหญ่มารวมตัวกันอย่างเลี่ยงไม่ได้

ท่ามกลางมวลของความกดดันและความคาดหวังว่าจะได้เห็นลูกหลานมีคู่ครอง นอกจากเพื่อความหวังในการสืบทอดเชื้อสายและกิจการ การมีคู่ครองที่ ‘เหมาะสม’ ในสายตาครอบครัว ยังหมายถึงความภาคภูมิใจ เป็นหน้าเป็นตาให้แก่วงศ์ตระกูลด้วย 

“มีคนหนุ่มสาวมากมายที่ในช่วงเทศกาลวันหยุดอยากกลับบ้าน แต่ก็ไม่กล้ากลับไปเจอหน้าครอบครัว หากยังไม่มีแฟนเป็นตัวเป็นตน เพราะพอที่บ้านรู้ว่ายังไม่มีแฟน พวกเขาก็จะเข้ามาเจ้ากี้เจ้าการ จัดการนัดบอดให้ทันที” หนุ่มวัย 29 ผู้ทำธุรกิจแฟนเช่าในกรุงปักกิ่งกล่าวกับ businessinsider 

แต่ถึงอย่างนั้นความกดดดันในการมีคู่ก็มีความไม่เท่าเทียมอีกเหมือนกัน เพราะด้วยเศรษฐกิจที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็วของจีน ความสำเร็จของผู้ชายจีนรุ่นใหม่จึงอาจถูกชี้วัดได้ด้วยสิ่งอื่น อย่างเช่นการมีหน้าที่การงานที่ดี มีบ้าน มีรถ มีฐานะทางการเงินมั่นคง แทนที่จะชี้วัดความสำเร็จด้วยการแต่งงานเพียงอย่างเดียว

นั่นทำให้ความกดดันทั้งหมดดูจะถาโถมมากหน่อยสำหรับผู้หญิงในจีน ซึ่งปกติก็ถูกกดทับด้วยความเชื่อและธรรมเนียมปฎิบัติอะไรต่อมิอะไรอยู่แล้ว ความเป็นโสดของพวกเธอยังเปรียบได้กับอาชญากรรม ถึงกับมีคำเรียกผู้หญิงที่อายุถึง 27 แล้วยังไม่แต่งงานว่า Sheng nu (剩女) ซึ่งแปลว่า ‘ของเหลือ’ หรือ ‘ผู้หญิงที่ไม่มีใครเอา’ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความโหดร้ายของทัศนคติเรื่องการมีคู่ที่ฝังลึกในสังคมจีน 

“วัฒนธรรมเอเชียต่างกับตะวันตกตรงที่ถ้าเป็นตะวันตก ใครเลือกจะเป็นโสดก็โสดไป อยู่ตัวคนเดียวก็อยู่ได้ ทุกคนเคารพในความเป็นปัจเจกนั้น แล้วครอบครัวก็ไม่ได้มีส่วนร่วมในชีวิตรักของลูกหลาน” หู ซิงเทา (Hu Xingdou) นักวิเคราะห์ด้านเศรษฐศาสตร์และสังคม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีปักกิ่ง กล่าว 

หูบอกว่า ความต่างของวัฒนธรรมนี้เองที่ทำให้การมีคู่กลายเป็นธุรกิจที่ทำเงินมหาศาลในจีน และมีแนวโน้มว่าจะเติบโตขึ้นเรื่อยๆ เพราะมันเป็นทางเลือกหนึ่งที่จะทำให้ครอบครัว ‘สบายใจ’ ทุกฝ่าย win-win 

เป็นเรื่องเข้าใจได้ว่าปัจจุบันคนรุ่นใหม่จำนวนไม่น้อย ไม่ว่าจะในญี่ปุ่น สิงค์โปร์ หรือจีนต่างก็มีแนวคิดการใช้ชีวิตแบบ ‘เน้นทำงาน ไม่เน้นแต่งงาน’ และไม่ได้เป็นไปตามขนบเดิมๆ เหมือนคนรุ่นก่อนอีกต่อไปแล้ว เหมือนอย่างที่ผู้หญิงโสดจำนวนกว่า  7 ล้านคนในจีนซึ่งถูกตีตราว่าเป็นของเหลือ กำลังใช้ประโยชน์จากลัทธิบริโภคนิยม (Consumerism) สร้างฐานะทางการเงินเพื่อใช้เป็นอำนาจต่อรอง และสู้กลับ Stigma ของสังคมเหล่านั้นอยู่

แต่ไม่ว่าคนรุ่นใหม่จะสามารถขับเคลื่อนประเทศได้มากเพียงใด ก็ยังคงหนีไม่พ้นความคาดหวัง ‘ความสำเร็จ’ ในรูปแบบของการมีคู่ที่เหมาะสม ทั้งในสายตาครอบครัว และในสายตาของสังคมอยู่ดี

การมีคู่จึงเป็นเพียงแค่หน้าที่ที่ต้องทำ ความสัมพันธ์เป็นเรื่องซื้อหาได้ โดยปราศจากเรื่องความรักหรือความผูกพันทางใจเข้ามาเกี่ยวข้อง

นำไปสู่คำถามที่ว่า ที่สุดแล้วธุรกิจแฟนเช่าเกิดมาเพื่อเติมเต็มความเหงา หรือยิ่งเพิ่มความรู้สึกว่างเปล่าให้กับเรามากกว่าเดิมกันแน่ 

อ้างอิง

https://www.businessinsider.com/rent-a-boyfriend-services-in-china-2013-2 

https://china.usc.edu/how-chinas-‘leftover-women’-are-using-their-financial-power-fight-stigma-being-single