บียอร์ก (Björk) ศิลปินชาวไอร์แลนด์ เป็นที่รู้จักมาตั้งแต่ช่วงยุค 90s การปรากฏตัวของเธอเป็นที่จับตาทั้งในยุโรปและสหรัฐฯ รวมทั้งเมื่อเธอให้สัมภาษณ์กับสื่อกับประเด็นแหลมคมที่ว่าด้วยการเลือกปฏิบัติทางเพศในอุตสาหกรรมดนตรี–ซึ่งในเวลานั้นยังไม่เป็นที่ถูกพูดถึงนัก

Björk ศิลปินผู้พูดถึงการเลือกปฏิบัติทางเพศในวงการดนตรีมาตั้งแต่ยุค 90s

สำหรับคนฟังดนตรีสายอะวองต์-การ์ดและสายทดลอง แทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่คุณจะไม่เคยได้ยินบทเพลงหรือชื่อของ บียอร์ก (Björk) ศิลปินชาวไอร์แลนด์ เจ้าของเพลงที่สั่นสะเทือนอุตสาหกรรมดนตรีมาตั้งแต่ยุค 90s อย่าง Come to Me, It’s Oh So Quiet และ Atpos หรือหลายคนก็อาจรู้จักเธอในฐานะนักแสดงนำจาก Dancer in the Dark (2000) หรือกระทั่งปรากฏตัวด้วยบทชวนเหวอไม่กี่วินาทีจาก The Northman (2022)บียอร์กเป็นที่รู้จักและได้รับการยอมรับในฐานะศิลปินที่มีพลังเสียงแข็งแกร่ง เรนจ์เสียงกว้าง และการที่เธอรังสรรค์งานอันโดดเด่นและแหวกแนวตลอดสามทศวรรษ&nbsp;นับตั้งแต่เกิด บียอร์กอยู่ในแวดล้อมของครอบครัวที่เกี่ยวโยงกับการเคลื่อนไหวทางสังคมและการเมือง ทั้งจากแม่ผู้เป็นนักกิจกรรมต่อต้านการสร้างโรงไฟฟ้าพลังน้ำเคารันห์ยูการ์ (Kárahnjúkar Hydropower Plant) ขณะที่พ่อเป็นผู้นำสหภาพแรงงาน และหลังจากที่พ่อแม่ของเธอแยกทางกัน บียอร์กเติบโตมากับแม่และพ่อเลี้ยงซึ่งเป็นนักกีตาร์อาชีพ ผู้มีส่วนบ่มเพาะความสนใจด้านดนตรีของเธอนับตั้งแต่ยังเด็ก&nbsp;ความโดดเด่นในแง่ดนตรีของบียอร์กปรากฏขึ้นตั้งแต่ขวบปีแรกๆ ที่เธอย่างเท้าเข้าอุตสาหกรรมนี้ ไม่ว่าจะการฟอร์มวงพังก์หญิงล้วน, สร้างวงดนตรีแจ๊ซฟิวชัน ไล่เรื่อยจนมาถึงการทำงานร่วมกับกวีและศิลปินในสายอื่นๆ&nbsp;งานของเธอเป็นที่จับตามองตั้งแต่ Bitið fast í vitið อัลบั้ม EP ที่ออกเมื่อปี 1982 ในนามของวง Tappi Tíkarrass เรื่อยมาจน Debut (1993) อัลบั้มเดี่ยวอัลบั้มแรกของเธอที่กวาดคำชมถล่มทลาย คว้าตำแหน่งอัลบั้มแห่งปีของ NME นิตยสารดนตรีแถวหน้าสัญชาติอังกฤษ ทั้งยังแจ้งเกิดเธอในสหรัฐฯ ด้วย และในช่วงยุค 90s นี่เองที่ชื่อเสียงของบียอร์กเริ่มกระจายเป็นวงกว้าง การปรากฏตัวของเธอเป็นที่จับตาทั้งในยุโรปและสหรัฐฯ รวมทั้งเมื่อเธอให้สัมภาษณ์กับสื่อสัญชาติสเปนในปี 1994 อันเป็นช่วงที่เธอกำลังโปรโมตอัลบั้มแรก กับประเด็นแหลมคมที่ว่าด้วยการเลือกปฏิบัติทางเพศในอุตสาหกรรมดนตรี -ซึ่งในเวลานั้นยังไม่เป็นที่ถูกพูดถึงนัก&nbsp;“ผู้ชายนี่เขาไม่ต้องกังวลอะไรเท่าไร พวกเขาเป็นได้ทั้งคนที่ทำตัวซื่อบื้อ เป็นคนอ้วน เป็นคนตลก เป็นคนปราดเปรื่อง เป็นคนดุดัน เป็นคนยั่วเย้า หรือจะเป็นคนช่างคิดอะไรก็ได้ แต่ผู้หญิงนี่สิ ผู้หญิงมีได้แค่ความเป็นหญิง (feminine) ความเป็นหญิง แล้วก็ความเป็นหญิงเท่านั้น”“ฉันไม่ได้อยากเห็นการที่ทุกคนลุกมาบอกว่า นี่แหละเป็นยุคสมัยของผู้หญิง อะไรทำนองนั้นหรอกนะ นั่นมันเลอะเทอะ ที่ฉันอยากเห็นคือผู้หญิงกับบุคลิกที่หลากหลายและเป็นตัวเองมากกว่า แบบพวกเธอจะเป็นอะไรก็ได้ หนึ่ง สอง สาม แล้วพอลำดับที่สิบก็คือความเป็นผู้หญิง ซึ่งเป็นสิ่งที่ติดกับตัวเรามาเหมือนที่คุณเป็นคนสเปน และฉันเป็นคนไอร์แลนด์นี่แหละ”ปี 2016 เป็นขวบปีที่บียอร์กเริ่มขยับขยายพื้นที่ทางดนตรีของตัวเองด้วยการเป็นดีเจ และแม้ผลตอบรับจากแฟนเพลงจะแสนอบอุ่น กระนั้นเธอก็รู้สึกถึงทัศนคติแปลกประหลาดบางอย่างจากสื่อมวลชนบางแห่ง ซึ่งระบุว่าเธอในฐานะดีเจนั้น ‘ไม่ได้แสดงอะไร’ และเอาแต่ ‘หลบอยู่หลังโต๊ะ’ ขณะที่เพื่อนดีเจชายของเธอกลับไม่โดนข้อหาเดียวกัน อันเป็นประเด็นที่ทำให้เธอรู้สึกว่าอคติทางเพศในอุตสาหกรรมดนตรีนั้นยังสูงอยู่มาก“ตอนอัลบั้ม Volta (2007) ฉันร้องเพลงเกี่ยวกับการตั้งครรภ์และการฆ่าตัวตาย แล้วยังมีเพลงเพื่อการประกาศอิสรภาพของหมู่เกาะแฟโรกับกรีนแลนด์ด้วย หรืออย่างอัลบั้ม Biophilia (2011) ก็ร้องเพลงเกี่ยวกับกาแล็กซีและอะตอม จนกระทั่งอัลบั้ม Vulnicura (2015) นี่แหละที่ฉันเพิ่งมาร้องเพลงที่พูดถึงการอกหัก และก็เหมือนสื่อต่างๆ เพิ่งมายอมรับฉันเอาก็ตอนนี้" เธอบอก "อย่างคนทำเพลงผู้ชายสามารถทำเพลงที่พูดถึงประเด็นนั้นแล้วเปลี่ยนไปเป็นประเด็นนี้ได้ จะทำเพลงไซ-ไฟ ทำดนตรีย้อนยุค หรือจะทำเป็นมุกตลกเจ็บตัว (slapstick) เอาฮาก็ยังได้ แม้แต่จะเป็นเนิร์ดดนตรีดำดิ่งสำรวจโครงสร้างของบทเพลงก็ไม่เป็นไร แต่กับผู้หญิงมันไม่ได้เป็นแบบนั้น เหมือนว่าถ้าเราไม่ชำแหละแหวกแผล หลั่งเลือดเล่าถึงผู้ชายและลูกๆ ในชีวิต ก็เหมือนว่าเราไม่ซื่อสัตย์ต่อคนฟังอย่างไรอย่างนั้นเลย”“ผู้หญิงในอุตสาหกรรมดนตรีได้รับอนุญาตให้เป็นนักร้อง-นักแต่งเพลงก็เมื่อพวกเธอร้องเพลงเกี่ยวกับคนรักของพวกเธอเท่านั้น แต่เมื่อไรก็ตามที่พวกเธอเปลี่ยนหัวข้อ ไปร้องเพลงเกี่ยวกับอะตอม เกี่ยวกับกาแล็กซี เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวต่างๆ นานา แล้วไม่ได้พูดถึงความรัก พวกเธอก็จะถูกวิพากษ์วิจารณ์แล้ว เพราะสื่อจะรู้สึกว่ามีบางอย่างขาดหายไปจากบทเพลง ทำอย่างกับว่าผู้หญิงเรามีอวัยวะในตัวเพียงอย่างเดียวคืออารมณ์ความรู้สึกเท่านั้น”สิ่งที่น่าสนใจคือ บียอร์กเคยตั้งข้อสังเกตถึงความเป็นคนทำเพลงผู้หญิงในอุตสาหกรรมดนตรี ที่ดูเหมือนเส้นทางจะขรุขระกว่าศิลปินชายหลายคนอย่างเห็นได้ชัด "ยกตัวอย่าง คานเย เวสต์ ก็ได้ แต่ฉันไม่ได้มีปัญหาอะไรกับเขานะ บอกไว้ก่อนเลย ไม่ได้จะโจมตีอะไรเขา แต่ที่กำลังจะบอกคือ ฉันสังเกตถึงวิธีที่คนพูดถึงคานเย ยิ่งอัลบั้มหลังๆ เขาได้ทีมงานที่เก่งเรื่องการใช้บีตดนตรีระดับแนวหน้ามาของโลกมาช่วยทำเพลงเยอะมาก แล้วคานเยก็แทบไม่ได้อยู่ร่วมงานกับพวกเขาเลยระหว่างกระบวนการทำเพลงเหล่านี้ แต่กลับไม่มีใครตั้งคำถามถึงการเป็นเจ้าของบทเพลงของเขาแม้สักวินาทีเดียว&nbsp;"อย่างฉันเนี่ย อัลบั้ม Vespertine (2001) นี่ฉันก็ทำบีตไปคนเดียว 80 เปอร์เซ็นต์นะ ใช้เวลาตั้งสามปีแน่ะเพราะมันละเอียดมากๆ ต้องค่อยๆ ละเมียดละไมทำงานไป วง Matmos (วงอิเล็กทรอนิกส์) เข้ามาร่วมงานในสองสัปดาห์สุดท้าย เพิ่มเสียงเพอร์คัชชันให้เพลงโดยที่ไม่ได้แตะตัวเนื้องานหลักๆ เลย แต่ทุกคนก็ให้เครดิตราวกับว่าพวกเขาทำเพลงทั้งอัลบั้ม" บียอร์กว่า "แล้ว ดรูว แดเนียล (หนึ่งในสมาชิกวง Matmos) เป็นเพื่อนสนิทฉัน และเวลาเขาไปให้สัมภาษณ์ที่ไหน เขาก็บอกเรื่องนี้ตลอดว่าเขามาเพิ่มแค่เสียงเพอร์คัชชัน แต่ไม่เห็นมีใครฟังเขาสักคน ประหลาดจัง"“ฉันเรียนรู้อย่างเหนื่อยยากสุดๆ ว่า หากต้องการให้ไอเดียของตัวเองเกิดขึ้นได้จริง ฉันต้องแกล้งทำเป็นว่า ไอเดียที่ว่านั้นมาจากผู้ชายเป็นคนคิด” เธอบอก “ฉันก็เลยอยากสนับสนุนคนทำเพลงผู้หญิงรุ่นใหม่ๆ ให้มากกว่านี้ และอยากบอกว่า สิ่งที่พวกเธอฝันนั้นมันเกิดขึ้นจริงได้นะ แต่แน่ล่ะว่ามันจะยากเย็น อะไรก็ตามที่ผู้ชายพูดหนึ่งครั้ง ผู้หญิงจะต้องพูดมันซ้ำๆ ถึงห้าครั้งน่ะ”Fossora (2022) อัลบั้มลำดับล่าสุดของบียอร์กที่วางอยู่บนธีมอันหนักหน่วง ว่าด้วยความสันโดษและความตายของแม่ และยังคงเป็นอัลบั้มที่ได้รับคำวิจารณ์แง่บวกจากการใช้ซาวนด์ดนตรีที่มีกลิ่นอายความเป็นไอร์แลนด์เข้มข้น ซิงเกิล Ancestress คว้าลำดับที่ 18 ในลิสต์ 'บทเพลงที่ดีที่สุดประจำปี 2022' โดยเว็บไซต์ดนตรี Pitchfork ขณะที่ตัวอัลบั้มเข้าชิงรางวัลแกรมมี่ สาขาอัลบั้มอัลเทอร์เนทีฟยอดเยี่ยมด้วยอ้างอิง<a href="https://pitchfork.com/features/interview/9582-the-invisible-woman-a-conversation-with-bjork/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://pitchfork.com/features/interview/9582-the-invisible-woman-a-conversation-with-bjork/</a>&nbsp;<a href="https://www.youtube.com/watch?v=vdJGoulILFs" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer" target="_blank">https://www.youtube.com/watch?v=vdJGoulILFs</a>&nbsp;<a href="https://www.theatlantic.com/culture/archive/2022/09/bjork-interview-fossora-album-review/671491/" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer noopener noreferrer" target="_blank">https://www.theatlantic.com/culture/archive/2022/09/bjork-interview-fossora-album-review/671491/</a>&nbsp;

‘Ado’ เป็นศิลปินหญิงชาวญี่ปุ่นคนแรกที่ได้แสดงคอนเสิร์ตเดี่ยว ณ Japan National Stadium และเราสามารถพูดได้เต็มปากเต็มคำว่ามาจาก ‘ความสามารถ’ ของเธอล้วนๆ เพราะที่ผ่านมา ไม่เคยมีใครเห็นหน้าเธอ ไม่มีใครรู้จักตัวตนจริงๆ ของเธอ

พลังเสียงที่บาดลึกถึงใจ ของ ‘Ado’ ศิลปินหญิงญี่ปุ่นเจนฯ ซี ผู้ไม่มีใครเคยเห็นหน้า แต่มีแฟนคลับไปทั่วโลก ด้วยบทเพลงที่เข้าใจมนุษย์ว่าถูกกดดัน เกลียดตัวเอง หรือรู้สึกไม่ดีพอ

จบลงไปเรียบร้อยแล้ว กับงานประกาศรางวัลผลรางวัลทางดนตรีครั้งยิ่งใหญ่ Grammy Award 2025 ในปีนี้ ที่เป็นเหมือนพื้นที่ที่เหล่าศิลปินหลากหลายเจเนอเรชั่น โดยเฉพาะศิลปินหญิงรุ่นใหม่พร้อมใจกันออกมาตะโกนความในใจของพวกเธอ เพื่อส่งแมสเสจเรื่องสถานการณ์บ้านเมืองที่กำลังเกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น สถานการณ์ของผู้อพยพ การกีดกันสีผิว เชื้อชาติ รวมถึงความแตกต่างหลากหลายทางเพศที่กำลังถูกสั่นคลอนอยู่ในเวลานี้ด้วย

แด่ ผู้หญิงผิวสี LGBTQ+ จนถึงผู้อพยพ ฯลฯ สปีชจากเหล่าป๊อปสตาร์ใน Grammy Award 2025 ที่เน้นย้ำว่าสังคมและการเมืองคือเรื่องเดียวกับดนตรี และวัฒนธรรมป๊อป

เปิดโปรเจกต์ “วันทอง” หนังเรื่องแรกจาก “Black Dragon Entertainment” ซีอีโอค่าย “จูเลี่ยน จอง” (อดีตผู้บริหารฝ่ายภาพยนตร์ CJ ENM) รับหน้าที่โปรดิวซ์จับมือผู้กำกับ Long Live Love! โดยมี “อิ้งค์-หมาก-กลัฟ-ปริมมี่” รับบทนำ

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

VDO

CONVERSATION

MIRROR50

PR-NEWS

Conversation

Björk ศิลปินผู้พูดถึงการเลือกปฏิบัติทางเพศในวงการดนตรีมาตั้งแต่ยุค 90s

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

MAN ON FILM

RELATED

HOT TOPICS